De mooiste meerdaagse wandeltochten van Nederland

LAW's & Streekpaden

Onder de meerdaagse wandeltochten zijn de 23 langeafstandwandelpaden de bekendste: zo'n pad (LAW) is minstens 150 km lang en in twee richtingen gemarkeerd (wit-rood). Wij hebben een overzicht van de mooiste LAW's, het complete overzicht staat op Wandelnet.

Naast de LAW's zijn er ook Streekpaden. Een Streekpad (SP) is een meerdaagse gemarkeerde (geel-rood) rondwandeling binnen één regio, tussen de 80 en 350 kilometer lang met etappes van 15 - 25 km. Er zijn er inmiddels 21 en ze vormen een netwerk van ongeveer 4000 kilometer.

Klassiekers onder de Streekpaden zijn het Brabants Vennenpad, Brabantse Wal, het Drenthepad, het Graafschapspad, het Hanzestedenpad, het Krijtlandpad, het Maas- en Peelliniepad, het Groene Hartpad, het Oosterscheldepad, het Scholtenpad (Achterhoek), WaddenWandelen, het Twentepad, het Maas Niederrheinpad en het Utrechtpad. Mooie nieuwkomers onder de Streekpaden zijn het Betuwepad en het Biesboschpad plus het Elfstedenpad, Streekpad Nijmegen, Noardlike Fryske Wâlden, Veluwe Zwerfpad en West-Friese Omringdijk, de ene wat 'verser' dan de andere. We lopen de nieuwkomers wat gedetailleerder met je door:

1. Streekpad Het Betuwepad

• Lengte: 150 km, 12 etappes
• Begin/eind: Tiel
• Wandelgids: Ja, vanaf medio 2022 (al online)

Het Betuwepad voert langs groene weides, slingerende rivieren, uiterwaarden, karakteristieke stadjes en - hoe kan het anders - fruitboomgaarden. Nergens in ons land wordt zoveel fruit geproduceerd als in de Betuwe. Tip, ga in het voorjaar (bloeiende boomgaarden) of in de nazomer (fruitstalletjes).

2. Streekpad Het Biesboschpad

• Lengte: 155 km, 11 etappes, plus 3 rondwandelingen
• Begin/eind: Geertruidenberg
• Gids: Ja (2021) 

De Sint Elisabethsvloed overspoelde zeshonderd jaar geleden een deel van Holland en Brabant. Het nieuwe Biesboschpad volgt globaal de contouren van hoever het water tijdens die vloed in 1421 kwam. Je wandelt eerst door Nationaal Park NLDelta i.o. (voorheen NP De Biesbosch) met zoetwatergetijden, kreken en wilgenvloedbossen. Altijd verrekijker mee, want je weet maar nooit of er een zee- en visarend opduikt. Pontjes brengen je van 'eiland naar eiland'.

3. Streekpad Elfstedenpad

• Lengte: 283 km, 20 etappes
• Begin/eind: Leeuwarden
• Wandelgids: Ja, met stempelkaart Elfsteden (2017) 

Met dit Streekpad hoef je niet te wachten tot het gaat vriezen. Je kunt de route langs de Friese Elfsteden afleggen wanneer je maar wilt, een dikke laag ijs en schaatsen heb je er niet voor nodig. Het Elfstedenpad volgt zoveel mogelijk het parcours van de beroemde Elfstedenschaatstocht.

4. Streekpad Nijmegen

• Lengte: 117 km, 7 etappes
• Begin/eind: Nijmegen
• Wandelgids: Ja, herziening in 2022 

Streekpad Nijmegen komt door veel verschillende landschappen. Nu eens zijn dat glooiende dijken langs rivieren met groene uiterwaarden, dan de rivierduinen in het Land van Maas en Waal. Vervolgens door de bossen in het rijk van Nijmegen en het Duitse Reichswald en tot slot een uniek stukje Gelderse poort. Je wandelt over Romeinse handelswegen, langs kastelen en oude bedevaartsplaatsen.

5. Streekpad Noardlike Fryske Wâlden

• Lengte: 165 km, 10 etappes
• Begin/eind: Burgum
• Wandelgids: Ja (2018) 

Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden in Noordoost-Friesland bestaat uit een kleinschalig landschap, met veel zandpaden en veldwegen. Wandelaars roemen de natuur, maar ook het boerenland met houtwallen (en heel veel ooievaars), kleine dorpjes en oude kerkjes. Je wandelt over klinkerweggetjes, maar ook smalle paadjes en oude zandwegen.

6. Streekpad Het Veluwe Zwerfpad

• Lengte: 375 km, 8 lussen/ 18 etappes
• Begin/eind: tussen Arnhem en Harderwijk
• Wandelgids: Ja, herziening eind 2022 

Het Veluwe Zwerfpad voert door enorme stuifzandgebieden, uitgestrekte heidevelden en glooiende heuvels. Het pad doorkruist de schitterende Veluwezoom, het Kootwijkerzand en Nationaal Park de Hoge Veluwe. Kortom, grote kans op herten, reeën, wilde zwijnen en zelfs moeflons. En dat zijn er al vier van de Dutch Big Five.

7. Streekpad West-Friese Omringdijk

• Lengte: 150 km, 8 etappes
• Begin/eind: Hoorn
• Wandelgids: Ja (2020) 

Meer dan 1200 jaar geleden was Westfriesland nog een veenmoeras dat boven de zeespiegel lag. De eerste pioniers markeerden stukken grond en groeven er sloten omheen en ze legden dijkjes en kaden aan. Al die dijken achter elkaar vormden rond 1250 al een geheel: de Westfriese Omringdijk die de steden Enkhuizen, Hoorn, Alkmaar, Schagen, Medemblik en opnieuw Enkhuizen met elkaar verbindt.

Meerdaagse NS-wandelingen

Kort samengevat: zie je een pad met wit-rode (LAW) en/of geel-rode (streekpad) streepjes dan is het een mooi pad. En grote kans dat zo'n pad ook opgenomen is in andere routes. Al dan niet met eigen markering (knooppunten bijvoorbeeld), routebeschrijving, ingetekend routekaartje of downloadbaar via app. Zo zijn er meerdaagse NS-wandelingen (meestal 2, soms 3 dagen) met dagtrajecten variërend van ca 12 - 25 kilometer. NS-wandelroutes gaan van station naar station. Ze liften mee op bestaande LAW's, met hier en daar wat aanpassingen. Tekst en routekaartje van de NS-wandelingen zijn te downloaden van de site. In principe komen er elk jaar in april vier NS-wandelingen bij en vallen er vier af. De afvallers blijven bestaan, maar dan onder de naam OV-stapper. Een mooie tweedaagse OV-stapper is bijvoorbeeld die langs de Leuvenumse Beek.

• Een overzicht van de meerdaagse NS-wandelroutes
• Een overzicht van de OV-stappers.

Nog meer meerdaagse wandelroutes

Zoals gezegd: een mooi pad blijft in Nederland niet lang onontdekt. Volg de routebordjes, die staan in principe garant voor een fijne wandeling. Maar staar je er niet blind op, want ook buiten die bewegwijzering liggen nog veel meer prachtige en vaak stillere wandelpaden te wachten op ontdekking. Met het (corona)slot op Nederland was er tijd ze te ontdekken. Ook SNP ging op pad met topokaart en gps en stippelde enkele fraaie meerdaagse tochten uit.

8. Edelherttrail

• Lengte: 440 km, 22 etappes van 15-25 km, verdeeld over 5 deeletappes (€ 7,- per deeletappe)
• Begin/eind: Harderwijk/Monchau (D)
• Gids: Nee. Route in app, € 7,- per deeletappe.

De wandelroutes ontgrendel je binnen de app met een 'shortcode' die te koop is op bovenstaande site.

De Edelherttrail is een lange wandelroute (19 etappes) uitgestippeld tussen Harderwijk en het Duitse Monschau. De makers hebben daarbij geprobeerd zoveel mogelijk te kijken door de ogen van het edelhert, naar een idee van Henny Brinkhof van Naturetrail. Waar het kan, voert de wandelroute over smalle paden door natuurgebieden en landschappen die het edelhert zou kiezen op zijn tocht dwars door ons land.

De vijf etappes voeren door fraaie natuurgebieden: traject 1 over de Veluwe; traject 2 van de IJssel naar de Maas via het Reichswald; traject 3 langs de Maas tussen Boxmeer en Vlodrop; traject 4 door het Zuid-Limburgse Heuvelland en traject 5 door het mooie landschap tussen Epen en Monschau.

9. Heuvelrughike

• Lengte: 92 km, 5 etappes
• Begin/eind: Huizen/Rhenen
• Wandelgids:  Ja, kijk hier. Of via app. De code voor alle vijf etappes is voor € 7,- te koop via onze webshop.

De Heuvelrughike is een doorgaande trektocht over de Utrechtse Heuvelrug en verbindt het Gooi met de Grebbeberg. De tocht begint aan de oevers van het Gooimeer in Huizen (NH) en eindigt aan de voet van de Grebbeberg net voorbij Rhenen. Het bijzondere stuwwallenlandschap van de Utrechtse Heuvelrug is uniek in de wereld en werd zo’n 150.000 jaar geleden door gletsjers gevormd. Het gevarieerde landschap bestaat nu voor een groot deel uit bos - na de Veluwe het grootste bosgebied van Nederland - en heidevelden met hier en daar een zandverstuiving. Het hoogste punt op de route is de Amerongse Berg (69,2m).
 

10. Dutch Mountain trail

• Lengte: 101 km, 4 etappes
• Begin/eind: Eygelshoven/Maastricht
• Wandelgids: Ja, te bestellen Visit Zuid-Limburg webshop.

De Dutch Mountain Trail verbindt het stoere mijngebied bij Kerkrade met de romantische Belgische Voerstreek. Onderweg machtige vergezichten, stiegelkes, holle wegen, Mariakapelletjes en kroegen met Limburgs bier. De vier etappes (Eygelshoven - Vaals - Gulpen - Mheer - Maastricht) zijn deels gemarkeerd met blauw-witte markeringen (in de Alpen betekent blauw-wit: moeilijke alpiene wandelroute!).

11. Het Waddenpad

• Lengte: 83,5 km, 5 etappes
• Begin/eind: 't Horntje (Texel)/Oosterend (Terschelling)
• Wandelgids: Nee. De route is voor € 4 te koop via de Op Pad shop.

Het Waddenpad is een min of meer doorgaande wandeltocht over Texel (2 dagen), Vlieland (1 dag) en Terschelling (2 dagen). Een echt waddenpad dus, hoppend van eiland naar eiland met veerboten. Op de eerste etappe op Texel na, loopt de wandelroute vrijwel uitsluitend over onverharde (voet)paden door (natuurgebieden in) de duinen en het strand. Lekker uitwaaien!

12. Sallandse Toppentocht

• Lengte: 68 km, 4 etappes
• Begin/eind: Holten/Ommen
• Wandelgids: Nee. De route is te koop via de Op Pad shop, code te koop voor € 7.

Bergen in Nederland? Je denkt dan aan Zuid-Limburg, maar er zijn meer mooie toppen in ons vlakke land. Neem de Sallandse Heuvelrug, een schitterend natuurgebied in Overijssel, dicht tegen de grens van Twente. Daar liep alleen het recht-toe-recht-aan Pieterpad, maar een kronkelende wandelroute die alle bergtopjes met elkaar verbindt was er niet. Nu dus wel. In het spoor van de Sallandse Toppentocht wandel je over de stuwwal tussen Holten en Ommen en 'bedwing' je maar liefst 20 'bergtoppen', waaronder de Eelerberg, de Lemelerberg, de Archemerberg, de Velderberg, Besthmenerberg, Grote Koningsbeld en de Sprengenberg, leefgebied van het zeldzame korhoen.

Wandelroutenetwerken (wandelen via knooppunten)

En dan zijn er ook nog de routes die je zelf kunt samenstellen via de knooppunten van wandelroutenetwerken. Een wandelroutenetwerk bestaat uit een web van wandelpaden in een deelgebiedje van Nederland. Grofweg is sprake van een netwerk wanneer een gebied tenminste 50 vierkante kilometer groot is en er tenminste 50 kilometer aan samengeknoopte wandelroutes aanwezig zijn. Een voorbeeld is wandelroutenetwerk Kromme Rijnstreek, eveneens genomineerd als Beste wandelroute Benelux 2022. De wandelnetwerken zijn nog niet landelijk dekkend (zoals de fietsroutenetwerken).

• Wandelroutenetwerk Kromme Rijnstreek
• Een overzicht van de netwerken
• Stippel zelf je route uit over o.a. die wandelnetwerken

Google en gidsjes

Er zijn allerlei leuke wandelgidsjes, niet alleen met dagwandelingen, ook met lange(re) doorgaande routes. Zo verscheen er bij Uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig de gids Wandeling rondom Zuid-Limburg, een route van 277 kilometer langs de grenzen van Zuid-Limburg. En met wat slimme zoektermen vind je nog veel meer mooie of interessante wandelroutes. De Walk of Wisdom bijvoorbeeld, een pelgrimsroute van ca 140 km rondom Nijmegen. Vergelijkbaar is het Gelukkigerwijspad, 125 km pelgrimeren door Midden-Nederland. De wandelgids Expeditie Achtertuin neemt je mee door Nederland in het voetspoor van twee bevlogen reisjournalisten. Last but not least in dit (beperkte) overzicht is Het langste natuurpad van Nederland, een wandelroute van 465 kilometer over onverharde paden, samengesteld door routemakers van het magazine Roots.