Sneeuwschoenwandelen in Jämtland

Zweden is op zich al een land met enorme ruimte om er op uit te trekken, maar er zijn van die plaatsen waar je het gevoel hebt dat je alleen op de wereld bent. Op de weg tussen het Noorse Trondheim en de wintersportplaats Åre gaat nog maar één zijweg de bergen in. Hier en daar wat huisjes én een wintersport gebiedje waar de tijd stil staat. Door de weeks kun je er een kanon afschieten. Kinderen zijn naar school, ouders aan het werk.

In het enige winkeltje verkopen ze lucifers, ski’s, noodrantsoenen, warme Zweedse wanten en alles wat je maar nodig hebt voor een comfortabel verblijf in de Zweedse sneeuw. Aan het eind van de weg wappert de Zweedse vlag bij Dalens Gård. Einde van de wereld. Maar bij dit eindpunt knappert het berkenhout goed in de open haard. De trap naar boven kraakt, de bloemen staan op de ramen; even helemaal terug in de tijd.

Puur winter

Dalens Gård is een van die plekken waar je voelt dat de winter puur is, echt basic. Geen drukte om je heen, maar gewoon een plek om vanuit de sneeuw even bij te komen en je op te laden voor de activiteit in de sneeuw. En die is hier in overvloed. Zweden heeft een lekker winters klimaat met maandenlang sneeuw en ijs. Voor onze tochten niet verkeerd, wat we gaan niet alleen over de bergen en rotsen, maar ook over meren. Bij het ontbijt leggen we al de basis voor een eerste tocht. Een goede bodem voor de eerste uren en een pakket maken we klaar voor onderweg.

De sneeuw ligt er goed bij. Nog een klein stukje lopen en we komen bij het bord met een overzicht van het dal; altijd goed om vooraf even een overzicht te hebben waar je bent. Op ons pad lopen naast ons links en rechts twee loipes. Maar zo te zien hebben we hier de wereld voor ons zelf. De eerste stappen zijn nog wel wat onwennig, je moet toch even wennen aan die grote dingen aan je voet. Maar na een tijdje hebben we het ritme te pakken. We lopen tussen hoge sparrenbomen waar af en toe wat sneeuw uit neerstort. Alles is volledig wit.

Na een tijdje slaat de warmte toe; ondanks dat het vriest merk je wat inspanning doet; het wordt tijd om een laagje uit te doen. Dat loopt op een of andere manier toch weer een stukje gemakkelijker. Als we een tijdje op weg zijn begint de laagstaande zon de boomstammen goudkleurig te maken. We klimmen nog een stukje en dan is het tijd voor een korte pauze. De thermosflessen komen tevoorschijn. Zweden zelf maken van hun tocht door de sneeuw altijd een soort expeditie en zorgen dat ze niets te kort komen.

Fjäll-uitzichten

Het leuke van de tochten door Edsåsdalen is dat je steeds weer andere vergezichten hebt. Je zit midden in de bergen waar ook soms een kudde rendieren voorbij kan komen zetten. Het is hier een zuidelijk deel van het gebied waar de Sami met hun dieren de winter door moeten komen. Omdat de dieren in de winter vooral rust moeten hebben om geen onnodige energie te verspillen hebben ze zo hun eigen gebiedjes om ongestoord onder de sneeuw voedsel te zoeken. Als je merkt hoe dik de sneeuw is, is dat geen gemakkelijke opgave. Als wij omhoog gaan naar de top van de berg, merk je eigenlijk pas goed hoe dik de sneeuw hier is. Het is even flink aanpoten, maar het uitzicht wordt steeds fraaier en ruimer. Nu zie je helemaal hoe groots het gebied is als je zo op de top staat.

Als we richting berghut gaan om wat te drinken wordt het zicht wat minder, maar het zorgt wel voor een zeer bijzondere sfeer. Vanuit de grote wereld zitten we ineens in een kleine wereld, waar we vooral onze gids in de gaten houden. In de berghut ‘Vita Renen’, het witte rendier’ is het heerlijk om even bij te komen en wat warms te drinken.

Wildernishut

Iedere dag maken we tochten een andere kant op, waardoor je in korte tijd het gebied goed leert kennen. Een van de tochten voert naar een kleine wildernishut. Als we aankomen in het houten huis is het steenkoud. Dat wordt dus overleven in de sneeuw zou je denken. Maar gelukkig is er een huisje naast waar hout klaar ligt. Al gauw wordt de ploeg in subgroepjes uiteengedreven: de een hakt hout, de ander verzamelt sneeuw om water te smelten en de anderen gaan aan de slag met het meegenomen voedsel.

Met kleine houtjes is het vuur zo aan en voelt het binnen de kortste keren als een riant vijfsterrenverblijf. De samihond voelt zich er ook duidelijk wel bij. Al snel is de sneeuw in water veranderd en kan het koken beginnen. Zo midden in de witte wereld ervaar je pas goed wat de echte winter met je doet. Winter Zweden op z’n best.

Wist je dat...

• Jämtland een heel bijzonder stukje Zweden is. Een groot deel van Jämtland hoorde samen met het aangrenzende Härjedalen tot 1645 bij Noorwegen. Het dialect staat duidelijk dichter bij het Noors. Als het aan sommige inwoners zou liggen zou het als een eigen land gezien worden. Het is 34.000 km² groot, dat is ongeveer drievierde van het oppervlak van Nederland, maar met zo’n 125.000 inwoners is er ruimte in overvloed.
• De Zweedse winter zeer sneeuwzeker is. De temperaturen kunnen vooral in januari dalen tot ver onder het vriespunt. Gemiddeld is het overdag ongeveer -5oC. De sneeuw ligt hier tot ver in april. Veel Zweden trekken graag later in de winter de bergen in om hun vårvinter, letterlijk vertaald voorjaarswinter, te ervaren.

Georganiseerde reis van SNP

Fred Geers maakte een georganiseerde reis met SNP Natuurreizen. Heb je na het lezen van zijn verhaal zin gekregen om zelf naar deze bestemming op vakantie te gaan? Dan kan Op Pad de georganiseerde reis van SNP Natuurreizen in dit gebied van harte aanbevelen. Alle informatie over deze reis, zoals beschikbare vertrekdata en prijzen, vind je op de website van SNP.