Fietsen in Zuid-Duitsland

Lees ook

• Fietsen in Duitsland: handig om te weten
• Fietsen in Noord-Duitsland
• Fietsen in Midden- en Oost-Duitsland

Fietsen in Baden-Württemberg

In het westen van Baden-Württemberg ligt de Boven-Rijnse Laagvlakte, een slenk, die in de loop van miljoenen jaren door de Rijn werd opgevuld met sedimenten. Langs de oevers van deze rivier loopt de Rheinradweg, met uitzicht op het Zwarte Woud, dat zich in het oosten als een donkere muur aan de horizon aftekent. Een prachtige indruk van het hoogste Duitse middelgebergte krijg je tijdens een fietstocht op de Schwarzwald-Panorama-Radweg of op de Südschwarzwald-Radweg. Desgewenst kan daarbij zelfs de ene of de andere stijging met behulp van de trein of van een bergtreintje worden overbrugd. Een hoogtepunt van beide routes is de Wutachschlucht, de spectaculaire, tot 170 m diepe kloof van de Wutach, ook bekend als de ‘Grand Canyon van het Zwarte Woud’.

Wie er niet op zit te wachten om bergen op te rijden, opteert vermoedelijk liever voor een tocht door de vallei van de Neckar. Aan de oevers van deze rivier liggen niet alleen bruisende steden, zoals Stuttgart, Heidelberg en Mannheim, maar je vindt er ook sfeervolle kleine stadjes, zoals Rottweil, Rottenburg of Tübingen, uitgestrekte wijnbergen en stoere burchten.

In het zuidoosten van Baden-Württemberg ligt de Schwäbische Alb, een uitgestrekt karstgebied met als bijzondere attractie het Nördlinger Ries, een geweldige krater die rond 15 miljoen geleden ontstond door de inslag van een kolossale meteoriet (www.rieskrater-museum.de). Voor fietsers die wel wat voelen voor het romantische flair van oude stadjes met uitkragende vakwerkhuizen, stoere stadspoorten, geplaveide steegjes, gietijzeren lantaarns en bloembakken met rode geraniums, is de Taubertalradweg een must: Bad Mergentheim, Tauberbischofsheim en Wertheim zijn heuse pareltjes, Rothenburg ob der Tauber een fonkelende diamant. De Allgäu, in het zuidoosten, behoort reeds tot het Alpenvoorland en verrast met heerlijke uitzichten op de Alpen. Ook het Bodenmeer is vlakbij.

Fietsen in Beieren

De grootste Duitse deelstaat bestaat grofweg uit drie delen. Het zuiden is uitgesproken bergachtig en behoort al tot de Alpen, de hoogste top, de Zugspitze (2.962 m), geldt als het ‘dak van Duitsland’. Het noorden wordt ingenomen door een reeks middelgebergten, die een hoogte tot 1.000 m en meer halen, met als bekendste het Beierse Woud (1.455 m), het Fichtelgebergte (1.051 m) en de Rhön (950 m). Tussen beide gebieden ligt het relatief vlakke tot zacht golvende Alpenvoorland met de drie grote meren Chiemsee, Starnberger See en Ammersee. Dit gebied met zijn morenelandschappen en meren is bij fietsers het meest populair. 

In het zuidoosten van het Alpenvoorland ligt de Allgäu. De naam van dit prachtige gebied betekent vrij vertaald ‘berglandschap met water en weiden’ – elementen, die je bijvoorbeeld overal terugvindt op de Radrunde Allgäu. Ook op bouwkundig vlak vind je hier echte pareltjes. Denk maar aan het sprookjeskasteel Neuschwanstein, vermoedelijk het bekendste Duitse kasteel überhaupt. Wat minder bekend, maar geheimzinniger zijn de ruïnes van twee andere burchten: Falkenstein en Eisenberg. De bedevaartkerk van Wies, een imposante rococokerk, staat sinds 1983 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO en trekt jaarlijks miljoenen bezoekers. En ruim 150 jaar geleden presenteerde de priester en ‘waterdokter’ Sebastian Kneipp hier zijn principe van de ‘Kneippkuur’. Voor fietsers heeft het gebied een immens potentiaal en het hoeft dan ook niet te verbazen dat de regio als een der eerste met het label ADFC-RadReiseRegion werd onderscheiden: het Schlosspark im Allgäu (zie verder) telt elf gecertificeerde fietsroutes en één langeafstandsfietsroute, de Schlossparkrunde im Allgäu.

Een tweede ADFC-RadReiseRegion vind je in het oosten van het Alpenvoorland: de regio Chiemsee-Chiemgau omvat tien gecertificeerde routes, die ook probleemloos tot meerdaagse rondritten kunnen worden gecombineerd. Daarbij zorgen de nabije Chiemgauer Alpen voor een fantastisch decor. Het middelpunt van het gebied wordt gevormd door de Chiemsee, ook vaak de ‘Beierse Zee’ genoemd. Thematische routes verbinden kloosters en boerderijen of volgen de sporen van Romeinen en Kelten. Bij de ‘IJstijd-rondrit’ ontmoet je het grootste mammoetskelet dat ooit in Europa werd gevonden.

Langs de noordrand van het Alpenvoorland stroomt de Donau, begeleid door de Donauradweg (zie verder). Noteer hier alvast de Donaudurchbruch (kloof van de Donau) en de werelderfgoedstad Regensburg. In de ‘driestromenstad’ Passau eindigt het Duitse deelstuk van deze kolossale fietsroute, die de 2.850 km lange rivier helemaal volgt tot aan de monding in de Zwarte Zee.

Fietsroutes in Zuid-Duitsland

Grote Europese langeafstandsfietsroutes

• Donauradweg – EuroVelo-Route 6 
  Duits deelstuk: Donaueschingen – Passau (609 km)
• Rheinradweg – EuroVelo-Route 15 (1.233 km)
  Internationale route door Zwitserland, Frankrijk, Duitsland en Nederland 

Regionale langeafstandsfietsroutes Baden Württemberg

• lbtäler-Radweg (186 km)
• Bodensee-Radweg (252 km)
• Donau-Bodensee-Radweg (153 km)
• Kocher-Jagst-Radweg (332 km)
• Naturpark-Radweg (260 km)
• Neckartal-Radweg (366 km)
• Oberschwaben-Allgäu-Radweg (357 km)
• Schwarzwald Radweg (Karlsruhe-Lörrach, 375 km)
  Op Pad fietste deze fietsroute in 2012.
• Schwarzwald-Panorama-Radweg (280 km)
• Stromberg-Murrtal-Radweg (152 km)
• Südschwarzwald-Radweg (240 km + 69 km varianten)
• Taubertalradweg (102 km)

Regionale langeafstandsfietsroutes Beieren

• Altmühltal-Radweg (245 km)
• Auerbergland@ventureroute (125 km)
• Bodensee-Königssee Radweg (418 km)
• Iller-Radweg (146 km)
• Innradweg (520 km)
  Langs de Inn van Maloja (CH) naar Passau (D).
• Isarradweg (300 km)
• Mainradweg (538/557 km)
  2 varianten langs de Main
• Radrunde Allgäu (450 km)
• Schlossparkrunde im Allgäu (219 km)
• Wertach Erleben (147 km)

Officiële fietsregio's in Zuid-Duitsland

Duitse fietsregio’s die bij de evaluatie door de ADFC een score van 70 % of meer haalden, werden met het kwaliteitslabel ‘ADFC-RadReiseRegion’ onderscheiden. De beste leerlingen in Zuid-Duitsland worden hieronder kort voorgesteld.

1. Schlosspark Allgäu 

Het ‘kasteelpark Allgäu’ komt overeen met het district Ostallgäu. Het strekt zich uit van de Ammergauer Alpen in het zuiden tot het Zwabisch-Beierse plateau in het noorden en bestaat uit forse heuvels, waartussen talloze meren en meertjes verscholen liggen. De Forggensee is met een oppervlakte van 16 km² het grootste meer. Door het zuidoosten van het gebied stroomt de Lech. Een zijrivier, de Wertach, vloeit van zuid naar noord door het centrum van de regio en mondt bij Augsburg uit in de Lech. 

Het district Ostallgäu mag zich sinds oktober 2015 RadReiseRegion ‘Schlosspark im Allgäu’ noemen. De naam verwijst uiteraard naar de vele schitterende kastelen in de regio. Fietsers kunnen kiezen uit elf regionale routes, die het gebied in alle richtingen doorkruisen. De routes variëren in lengte van 25 tot 65 km en hebben elk een eigen thema: kaas, kastelen, kloosters, meren, panorama’s enz. Met de Schlossparkrunde im Allgäu heeft de regio bovendien een van de weinige 5-sterren-ADFC-kwaliteitsfietsroutes.

Geselecteerde tochten:

• Schlossparkrunde im Allgäu (219 km)
  De 5-sterren-kwaliteitsfietsroute is de hoofdroute van de RadReiseRegion en leid je in het spoor van de excentrieke koning Lodewijk II van Beieren door het Alpenvoorland rond Füssen, een zacht golvend heuvelland met schilderachtige meren en prachtige vergezichten. De grootste attractie is het sprookjeskasteel Neuschwanstein. Begin-/eindpunt: Füssen. 
• Wertach Erleben (147 km)
  Deze langeafstandsfietsroute begeleidt de rivier de Wertach van de oorsprong in Oberjoch (Oberallgäu) tot de monding in Augsburg. Onderweg staat ‘natuurbeleving rondom de rivier’ centraal. Een hoogtepunt is de Wertachschlucht bij Nesselwang, waar de rivier een diepe kloof in de molasseafzettingen heeft gekerfd. Later kom je langs diverse stuwmeertjes, ooibossen en pittoreske stadjes zoals Kaufbeuren. De route eindigt in Augsburg, de bakermat van het bankiersimperium Fugger. Een app informeert op 20 punten met video’s over de natuur en het cultuurlandschap langs de rivier. 
• Emmentaler Radweg (47 km)
  Zoals de naam al laat vermoeden, draait alles hier om de kaasmakerij en Allgäuer kaas, beide nauw verbonden met de streek. Op deze gezinsvriendelijke route maak je kennis met een hele reeks kaasmakerijen en hun producten. Vaak zijn rondleidingen en proeverijen mogelijk, soms wordt de kaas ook ter plaatse verkocht. Begin-/eindpunt: Seeg
• Burgen- und Schlösserrunde (42 km) 
  De naam spreekt boekdelen! Achter iedere bocht duikt een ander kasteel of minstens een forse kasteelruïne op. En niet de minste: het Hohes Schloss is het symbool van Füssen, de sprookjeskastelen Hohenschwangau en Neuschwanstein zijn wereldwijd beroemd. Aanbevolen richting: tegen de klok in. Begin-/eindpunt: Füssen
• Panorama-Runde (38 km) 
  Ook deze route heeft haar naam niet gestolen: fietsen betekent hier ook ‘genieten van prachtige vergezichten’ – op de Forggensee, Lech, het kasteel Neuschwanstein of de Tannheimer Berge. Een blikvanger is de beroemde bedevaartkerk van Wies. Voor afkoeling zorgt een duik in de Illasbergsee. Begin-/eindpunt: Bayerniederhofen

2. Chiemsee – Chiemgau 

De regio Chiemgau ligt in het zuiden van Beieren. Hij omvat delen van de districten Rosenheim en Traunstein en behoort geografisch tot het Alpenvoorland. In grote lijnen kreeg het landschap zijn huidige gedaante tijdens de laatste ijstijd. Toen het ijs zich ruim 12.000 jaar geleden terugtrok, bleef een sterk heuvelachtig landschap achter, met weiden en bossen, veengebieden en tientallen meren, waarvan de Chiemsee veruit het bekendste is. In het zuiden gaat het gebied over in de Chiemgauer Alpen, die een hoogte tot bijna 2.000 m halen. De RadReiseRegion telt een twintigtal gecertificeerde routes – van thematische fietsroutes en gezinstochten tot pittige routes voor de meer prestatiegerichte fietser. 

Geselecteerde tochten:

• Chiemsee-Radweg (56 km)
  De Chiemsee-fietsroute voert helemaal rond de Chiemsee (82 km²) of ‘Beierse Zee’, zoals het op een na grootste meer van Duitsland vaak wordt genoemd. Het traject biedt talloze fraaie panorama’s. Onderweg lokken diverse stranden, waar je een duik in het meer kunt nemen. Vanaf verschillende aanlegsteigers kun je ook met de boot overzetten naar de Herreninsel (met het beroemde Schloss Herrenchiemsee) of de Fraueninsel. Ideaal voor de doorsneefietser en de e-biker. Begin-/eindpunt: Chieming
• Tour auf den Högl (84 km)
  Talloze beklimmingen en afdalingen en een hoogteverschil van 1.100 m kruiden deze pittige ronde, die prachtige uitzichten biedt op de Chiemgauer Alpen. Voor berggeiten – of Bergfexen, zoals ze in Beieren zeggen. Begin-/eindpunt: Waging am See
• Bauernhof-Safari (47 km)
  Fiets-safari van boerderij tot boerderij. Onderweg valt heel wat te beleven: een openluchtmuseum met oude boerderijen, een struisvogelboerderij met boerderijwinkel (met verkoop van struisvogelworst en -eieren), een boerderij met exotische dieren die je anders alleen maar op tv ziet, een belevenisboerderij… Begin-/eindpunt: Obing
• Eiszeit-Runde (31 km)
  Het centrale thema van deze gezinsvriendelijke ronde is de ijstijd! Onderweg geeft de Inzeller Moor- und Erlebnisweg (5,3 km) met infoborden een goed overzicht van deze geologische periode. Neem ook de tijd voor een bezoekje aan het Naturkunde- und Mammutmuseum (www.museum-siegsdorf.de): hier kom je bijvoorbeeld ook het grootste mammoetskelet van Europa tegen. Tip: wil je nog meer weten over de ijstijd, maak dan ook een ommetje naar het nabije Bad Reichenhall: in de plaatselijke Gletschergarten illustreren gletsjerkrassen, zwerfstenen en gletsjermolens de effecten van het ijs op het landschap. Ideaal voor gezinnen. Begin-/eindpunt: Siegsdorf
• Archäologischer Rundweg (23 km)
  Bij deze gezinsvriendelijke rondrit maak je kennis met uiteenlopende facetten van de prehistorie en protohistorie. Onderweg kom je o.m. langs resten van een Romeinse begraafplaats, een gereconstrueerde Keltische nederzetting en een nagebouwde tumulus. Tip: neem ook een kijkje in het Römermuseum Bedaium (www.roemermuseum-bedaium.byseum.de) met bijbehorend educatief pad. Begin-/eindpunt: Seebruck (Römermuseum)