Schluchtensteig: door de grootste canyon van Duitsland

Sommige wandelroutes maken zo’n diepe indruk op je, dat ze voor altijd een mooie herinnering blijven. Zo zal ik altijd met plezier terugdenken aan wandeltochten die ik maakte in Noorwegen, aan de Milford Track in Nieuw-Zeeland en het Pembrokehire Coastpath in Wales bijvoorbeeld. De Schluchtensteig krijgt nu ook een eervolle plek in die lijst! 

In ons eerste hotel in Blumberg zitten we met nog drie wandelaars aan een grote tafel, die is omgedoopt tot de ‘Wandern-tafel’. Een vrouw alleen loopt een deel van de Jakobsweg, de pelgrimsroute naar Santiago de Compostela. ‘Langweilig’, moet ze bekennen. ‘Ik loop heel veel over asfalt.’ Tja, die middeleeuwse route is tegenwoordig natuurlijk grotendeels verhard. Ze wordt een beetje jaloers van de enthousiaste verhalen van de andere twee dames aan tafel, twee vriendinnen die de eerste etappe van de Schluchtensteig evalueren. De wandelaarsters komen uit het noorden van het Zwarte Woud en zijn aangenaam verrast door de vele leuke, smalle, onverharde paadjes op de Schluchtensteig in het zuidelijke Zwarte Woud.

Traantje weg pinken

De volgende dag pikken wij de route ook op. De navigatie is een fluitje van een cent, want aan bewegwijzering is geen gebrek. Op het eerste kruispunt treffen we meteen een dozijn verschillende wandelwegwijzers. Naar alle kanten waaieren wandelroutes uit en de Schluchtensteig is er een van. Het moet gezegd: de wandelvoorzieningen in het Zwarte Woud zijn uitmuntend. Behalve de goede markering zijn de paden erg goed onderhouden en kom je regelmatig een bankje tegen om je vermoeide benen even rust te geven. Het is bijna roerend om te bedenken dat dit allemaal het werk is van een club enthousiaste vrijwilligers. De Schwarzwaldverein is de eerste wandelvereniging van Duitsland, opgericht in 1864 met het doel om het Zwarte Woud voor wandelaars te ontsluiten. Ze beheren nu maar liefst 32.000 kilometer aan trails! Prachtig werk, waar ik al wandelend en mijmerend bijna een traan van in mijn ogen krijg.

Spectaculaire wandelroute

De Schluchtensteig staat bekend als een van de spectaculairste wandelroutes in het Zwarte Woud en dat wordt vanaf de start in Blumberg meteen onderstreept. Als we het laatste pastelgekleurde huis van het plaatsje gepasseerd zijn, komen we in het bos terecht waar het pad direct steil afdaalt over een glibberige modderhelling, nog nat van de regen van gisteren. Gelukkig is nu droog. Maar we hebben moeite om overeind te blijven, en slaan dan steil achterover - figuurlijk gesproken - van een metershoge waterval die vanuit het niets in zicht komt.

De Schlieffenbachwasserfalle bezorgt ons het eerste wauw-momentje, maar zeker niet het laatste. Trappen en kabels helpen ons verder langs het onderste, steilste stuk tot we op de bodem van het dal naast de beek staan en via een wandelbrug oversteken naar de andere oeverzijde waar het pad aangenaam verder slingert. De toon is gezet.

Wildromantisch

De Schluchtensteig dankt zijn naam kloofdalen, zoals de Wutachschlucht. Een ware canyon - de grootste van Duitsland met 33 kilometer - met loodrechte wanden waar soms slechts een meter ruimte tussen zit. Tussen die wanden stroomt de wilde Wutach, met prachtige stroomversnellingen en meerdere watervallen. De ingang van de kloof bevindt zich bij de Wutachmülle, een zaagmolen die nog in bedrijf is.

Een kiosk langs de autoweg is de laatste kans om iets te eten of te drinken te kopen. We trakteren ons op Heiße Schokolade en Pflaumenkuchen, zodat we weer fris kunnen beginnen aan het volgende wilde traject. In de routebeschrijving wordt gerept van een ‘wildromantisch’ stuk. Een term die aan wat inflatie onderhevig is, maar hier echt tot leven komt. Voorbij de zaagmolen verandert het landschap abrupt. Op sommige plekken blijft er van de Schluchtensteig niet meer dan een smalle richel over tussen de verticale rotswand en de snelstromende beek.

Het gesteente hier bestaat uit verschillende soorten kalk, sedimenten die in een vroegere zee zijn afgezet variërend van 250 tot 20 miljoen jaar geleden. De Wutach heeft zich als een mes door boter door die al die zachte kalklagen ingesneden, zodat je ze nu laag op laag op sommige plekken kunt bekijken. Van mergel tot kalkzandsteen en Jurakalk en meer. De combinatie van deze geologische diversiteit en grote klimatologische verschillen, zorgen voor een enorm rijke dieren- en plantenwereld. Op de zuidelijke, droge rotswanden leven warmteminnende soorten, terwijl aan de vochtige, koude noordzijde koudeminnende soorten als relicten uit de Laatste IJstijd nog kunnen overleven. Op veel plaatsen in de Wutachkloof zijn nog de oorspronkelijke bosbiotopen behouden gebleven. ‘Der Wutachschlucht ist eines unserer wertvollsten und in naturkundlicher Hinsicht vielseitigsten Naturschutzgebiete‘, lezen we op een bord langs de route. Die rijke natuur maakt de wandelroute nog mooier dan hij al is. 

Mossenregen

Ik ben enthousiast over de Schluchtensteig. Maar de allerbeste graadmeter voor een wandelroute is onze jongste dochter Julia. Is de route saai, dan sjokt ze een beetje mokkend achteraan. Is hij leuk, dan loopt ze graag vooraan. Is hij super - en dat hangt vooral af van de paadjes, hoe kleiner en uitdagender, hoe beter - dan is ze in geen velden of wegen meer te bekennen. Zoals nu dus.

Nu eens lopen we langs de oever onder steile rotsoverhangen, dan weer bevinden we ons dertig meter hoger boven de beek en hebben we mooie uitzichten in de diepte. We wisselen ook regelmatig van oeverkant via wandelbruggen. En we zien veel bijzonders onderweg. Zoals een grote rots die volledig begroeid is met mos, waar een waterstroom aan de onderkant als ‘mossenregen’ uit komt vallen en je een natuurdouche onder zou kunnen nemen. In de zomer misschien een aantrekkelijk idee, maar voor nu iets te koud. Of een groot veld vol reusachtige paardenstaarten, een plant die al honderden miljoenen jaren bestaat en weinig in vorm is veranderd, een levend fossiel.

Aangename afwisseling

Bij de Schattenmühle aangekomen zijn we moe, er zit een dikke twintig kilometer in de benen. Zelfs Julia loopt niet meer voorop. Hoog tijd voor een douche en een warme maaltijd in de voormalige molen die nu is omgebouwd tot hotel met Gaststübe. Morgen vervolgen we het laatste stuk door de Wutachschlucht. Dan zit deze prachtige kloofwandeling erop, maar is de Schluchtensteig nog niet ten einde. De Fernwanderweg is in totaal 118 kilometer en voert in zes etappes van Stühlingen via de Wutachschlucht naar het dorp Lenzkirch en verder naar de Sluchsee, het grootste meer van het Zwarte Woud, langs de indrukwekkende abdijkerk de Dom in St. Blasien, over de hoogvlaktes van Dachsberg en Ibach om vervolgens van Todtmoos verder te slingeren door het Wehratal naar het eindpunt in Wehr. De Sluchtensteig is overigens geen pure kloofwandeling, integendeel. In een aangename afwisseling voert de wandelroute ook over bergtopjes met mooie uitzichten op de groene dalen en bij helder weer zelfs de Zwitserse Alpen in het zuiden. Zo kun je wel genieten van het uitzicht op deze bergreuzen, maar zonder dat je ze hoeft te beklimmen. Wat wil je nog meer? 

Sluchtensteig praktisch

Vinden sommige wandelaars het landschap in het Zwarte Woud wat aangeharkt, knus en strak ingericht. Dan laat de Schluchtensteig zien, dat er ook een ruige en ongetemde versie van dit middelgebergte bestaat. De Schluchtensteig is een route met meerdere gezichten. Met uiteraard de subalpiene wereld van het Hoch Schwarzwald, waar tot diep in het voorjaar sneeuw kan liggen. Dan weer waan je je in een tropische jungle van dichte bossen. Waar lianen de woudreuzen proberen te vellen en waar de natuur de baas is.

Je zit op hoogten die variëren van 366 m tot 1.145 m (Bildberg). Met 3.415 hoogtemeters te gaan, weet je al dat je regelmatig flink stijgt en afdaalt. Als je van een echte uitdaging houdt in het Zwarte Woud, dan is dit je keuze. De beste periode om ‘m te lopen is tussen eind april en eind september. De meeste Duitsers vinden de route middelzwaar of zwaar!

Ondanks de ruigheid van het gebied zijn de knooppunten van alle etappes goed met het openbaar te bereiken. Maar als je één etappe van de Schluchtensteig hebt gezien, wil je ze allemaal lopen!

De wandelroute is ook geschikt om met kinderen te lopen, mits ze in staat zijn om lange etappes van meer dan 20 kilometer te lopen. Afwisseling en veel smalle paadjes, waar kinderen zo van houden, biedt de Schluchtensteig volop.

Wij liepen het arrangement van SNP. Prettig hierbij was, behalve dat alles goed geregeld is, ook het bagagevervoer. Zo hoefden we zelf alleen met lichte dagrugzakjes te lopen. Omdat de etappes best aan de lange kant zijn, zeker met kinderen, was het op deze manier nog goed te doen.

De Schluchtensteig heeft ook een eigen website en die vind je hier.