Laugavegur trektocht, IJsland

Startpunt: Landmannalaugar

We nemen de bus over de 200 kilometer lange ‘Sprengisandur’, een onverhard spoor door het kale, barre en desolate binnenland van IJsland naar het startpunt van de Laugavegur: Landmannalaugar. De route volgt precies de loop van een immense breuk in het landschap, die wordt veroorzaakt door het uit elkaar drijven van de Noord-Amerikaanse en de Euraziatische plaat. Deze breuk, die IJsland van noord naar zuid splijt, is in het landschap zichtbaar als een enorm breed dal van zwart lavazand, geflankeerd door plots oprijzende, met gletsjers bedekte bergen. De aarde scheurt hier regelmatig letterlijk uit elkaar en uitstromende lava vult vervolgens de openingen op. Hier wordt nieuwe bodem gevormd. Een bijzonder idee dat we reizen over ondergrond die in geologisch perspectief pas enkele milliseconden oud is.

Vroeg in de avond komen we aan in Landmannalaugar. Het is een door beige en groengekleurde bergen omgeven vlakte waarop een camping is ingericht. We zetten ons tentje op en genieten vervolgens van een warme douche. De laatste voorlopig, want volgens onze informatie moeten we de komende dagen elke vorm van sanitaire voorzieningen ontberen. Deze avond kruipen we in elk geval nog opgewarmd en schoon in onze slaapzak.

Een surrealistische omgeving

Wanneer we opstaan, is het zwaar bewolkt en valt er lichte neerslag. Omdat het niet warmer is dan een graad of vijf kleden we ons dik aan. Tot onze vreugde zien we weinig andere mensen bezig met het opbreken van hun tent – het lijkt erop dat de meesten hier niet voor de Laugavegur zijn gekomen.

Het eerste deel van het pad gaat door heel onregelmatig en rotsig terrein; we lopen over een gigantische stroom gestold lava. We verbeelden ons hoe de aarde vlak onder onze voeten wringt, schuurt, barst en stroomt. Het is een opwindend gevoel dat we bijna ‘live’ aanwezig zijn bij processen die al sinds het begin der tijden onze planeet hebben gevormd. Wanneer we stomende zwavelpoelen zien (en ruiken), neemt deze opwinding alleen maar toe. Grillige rotsformaties, kale, diep ingesneden berghellingen in kleuren die bijna chemisch aandoen, en grote hoeveelheden sneeuw; samen vormen deze elementen een surrealistische omgeving. Het is onvergelijkbaar met wat we tot nu toe ooit hebben gezien. Het pad is goed te volgen doordat het regelmatig gemarkeerd is met lange stokken. Het voert ons in en uit dalen die door mineralen en korstmossen prachtig gekleurd zijn. Op verschillende plaatsen stijgen stoomwolken op. We komen steeds hoger en steken een aantal immense sneeuwvelden over. Opeens verandert de neerslag van regen in hagel. De kou en de hagelstenen snijden in ons gezicht en doen ons naar adem happen. Maar zo plots als de hagelbui is begonnen, zo abrupt houdt hij weer op. Dan volgt een adembenemend schouwspel. De zon komt door het dikke pak wolken tevoorschijn. Het felle schijnsel doet de sneeuwvelden wit oplichten en laat de gitzwarte lavastenen diep glanzen. De door de hagelstenen sterk afgekoelde en vochtige bodem begint te dampen onder de warme stralen en plukken mist stijgen op van de grond. Een monochroom zwartwit landschap van een artistieke schoonheid ontvouwt zich voor onze ogen. Vergeten is de bijtende kou van zojuist, we genieten alleen nog maar met volle teugen.

Het ene hoogtepunt volgt het andere op. Wanneer we helemaal boven aan de klim zijn, ontwaren we diep beneden ons het volgende dal met op de bodem daarvan enkele fel gekleurde tentjes. Omgeven door kale, kleurrijke en met sneeuw bedekte bergen is dit een ongelooflijk mooie plek om de nacht door te brengen. Niet veel later zetten we voet op de ‘camping’. De plekken worden aangegeven door halfronde muurtjes van op elkaar gestapelde stenen. Een welkome beschutting tegen de wind die geregeld stormachtige snelheden aanneemt in IJsland. Verderop is ook een hutje met enkele slaapplaatsen, twee wastafels en twee latrines. Het ammoniakaroma komt ons tegemoet, maar er is in elk geval iets met een wc-bril, en dat is meer dan waarop we hadden gerekend. Kosten per nacht: zo’n acht euro voor ons tweetjes.

Het stomende water in

De volgende ochtend ontbijten we met muesli en hartkecks en breken onze tent op. Het is net zo bewolkt als gisteren, maar wel droog. Aanvankelijk verandert het landschap niet zoveel. Wel moeten we veel meer dan gisteren kloven en kloofjes in en uit, waardoor we veel hoogtemeters maken. Soms moeten we over sneeuwbruggen die een kloof overspannen. Hier en daar zien we al ingestorte exemplaren. Telkens wanneer we veilig aan de overkant zijn, werpen we elkaar een opgeluchte blik toe.

Dan komen we bij een riviertje; het pad gaat aan de overkant verder. Bergschoenen uit, sandalen aan, rugzak los en dan stappen we het ijskoude, snelstromende water in. Het komt bijna tot onze knieën, en samen met de rotsige rivierbodem en de zware rugzak maakt dat het lastig om ons evenwicht te bewaren. Maar dit is wel erg leuk. Enkele uren wandelen we door, genietend van de inspanning, het landschap en de overweldigende stilte. We horen niets anders dan onze eigen ademhaling, het schuiven van de rugzak en het geluid van onze voetstappen. Tot onze opluchting niet gestoord door hordes wandelaars, zodat onze aanvankelijke vrees voor drukte niet gegrond blijkt.

Gigantische gletsjers

Na een klim hebben we ineens een overweldigend uitzicht. We kunnen kilometers ver kijken en zien onder ons een immens dal, omgeven door gigantische gletsjers. Vanuit het dal rijzen langgerekte bergruggen van gestolde lava op. Stoom komt uit spleten in de grond. Er is hier niets, alleen maar pure, woeste natuur, zover als je kunt kijken. We zijn diep onder de indruk.

Op de kaart zien we dat onze overnachtingsplek zich bevindt bij een meer dat we in de verte in het dal zien liggen. Uren later zetten we hier ons tentje neer. Het door ruige bergen omgeven water vormt een prachtige plek en wedijvert met die van de vorige nacht om de eerste plaats op ons mooiste-kampeerplek-lijstje. Wat deze plek in elk geval mee heeft, is dat er douches zijn en nog wel met warm water. Wederom een luxe waar we niet op gerekend hadden en we dankbaar gebruik van maken.

Een IJslandse campingmedewerkster – ferm, blonde vlechten en heel vriendelijk – vraagt of we genieten. We verzekeren haar van wel, onder meer van het panorama eerder deze dag. ‘Jullie hebben geluk’, lacht ze breed. ‘Bewolking belemmert heel vaak het uitzicht. Er zijn IJslanders die de Laugavegur speciaal voor dit panorama al zeven keer gelopen hebben en die al zeven keer slechts wolken hebben gezien.’

Eindpunt: Thórsmörk

De dagen gaan snel en dan komt het moment dat we enigszins weemoedig beginnen aan onze vierde en laatste etappe. Het zonnetje komt door en maakt dat we voor het eerst sinds ons verblijf in IJsland wat laagjes kleren afpellen. We dalen af in een kloof en horen beneden ons een donderende rivier. Links van ons hebben we prachtig zicht op de gletsjer die de oorsprong is van dit smeltwatergeweld. Verlicht door de zon biedt het een prachtige aanblik.

We volgen de rivier stroomafwaarts. Het landschap wordt weer rotsiger en grilliger, smeltwater zoekt zich een weg door diepe scheuren in het gesteente. Een immense gletsjer bekroont dit panorama. Ook naar beneden kijken is de moeite waard: vele prachtig gekleurde bloemetjes lijken alle biologische wetten te tarten en hebben wortel geschoten in het zwarte gesteente.

Met een laatste rivieroversteek eindigt plots het woeste karakter van de tocht en voert het pad ons omlaag door een lieflijk berkenbosje. We dalen af door het groen en komen dan aan op eindbestemming Thórsmörk, schitterend gelegen in een vallei met prachtig zicht op de nu nabij gelegen gletsjer. Hier toasten we op de Laugavegur, tevreden en een prachtige ervaring rijker. We hebben intens genoten van het prachtige landschap, de overweldigende natuur en de desolaatheid van het gebied dat we hebben doorkruist. Extra bijzonder is dat dit alles slechts ontsloten wordt voor diegenen die hun wandelschoenen aantrekken en hun rugzak ombinden. Gelukkig maar.

Zelf de Laugavegur lopen?

De Laugavegur (‘warmebronnenweg’) is de drukst belopen wandelroute van IJsland. Start: Landmannalaugar. Einde: Thórsmörk. Lengte: 56 kilometer, 4 dagen. Redelijk tot goede conditie vereist, lopen met bepakking van ongeveer 15 kilo (bevoorrading onderweg niet mogelijk). Overnachten in (vaak overvolle) hutten is mogelijk. Wildkamperen mag niet, kamperen bij de hutten wel.

Beste tijd: zomermaanden, in de winter ligt er veel sneeuw en is het weer nog onbestendiger. Heb je voldoende ervaring (om gevaren van rivieren en sneeuw in te kunnen schatten, ga dan buiten het hoogseizoen om de drukte te vermijden). Bij goede weersomstandigheden is de Laugavegur conditioneel vrij zwaar maar niet moeilijk. De route is geheel gemarkeerd en voorzien van wandelborden, je moet absoluut rivieren doorwaden maar over de gevaarlijkste beken ligt een brug. De Laugavegur stopt officieel in het machtige groene gletsjerdal Þórsmörk, maar het verdient absoluut aanbeveling nog 2 tot 3 dagen door te wandelen via de Skógartrail naar de zuidkust omdat je dan niet alleen het imposante gletsjergebied vol recent geweld van de uitbarsting van Eyjafjallajökull van dichtbij meemaakt maar ook de afdaling langs een serie fantastische watervallen naar de kust bij Skógar. Landmannalaugar kan per auto of bus worden bereikt; in de zomermaanden rijden dagelijks bussen tussen Reykjavik en Landmannalaugar, en tussen Myvatn en Landmannalaugar. Vanaf eindpunt Thórsmörk gaat een bus richting Reykjavik of richting Höfn.