De Donauradweg: fietsen van Passau naar Wenen

Dag 1, Passau - Linz, 107 km

Schlögener Schlinge en treurige herdenkingssteen

Niet koffie maar bier speelt (na de bisschop) de hoofdrol in Passau. De stad heeft zes brouwerijen en in combinatie met twaalfduizend studenten geeft dat een levendige sfeer. Passau heeft prachtige pleinen met roomwitte gebouwen - ook hier rijkdom troef door de handel in zout - er zijn hippe winkeltjes en bijzondere cafés, sommige half verscholen onder de grond. Niet handig, want twee weken geleden nog werd dat de volledige wijnvoorraad van Ulrich, onze gids, in het kolkende water meegesleurd. Passau wordt omspoeld door maar liefst drie rivieren, de  Donau, de Inn en de Ilz. Nadat het drietal bij het Dreiflüsseeck is samengestroomd vervolgen ze als de Donau. Totaan Wenen zullen we haar volgen, een eitje, zo was ons verzekerd. Zeker voor wie al een ander eitje op heeft. Met de vierdaagse Tauern Radweg nog in de benen, is de Donauradweg inderdaad een kwestie van lekker uitfietsen, de perfecte cooling down.

De Donau kolkt, de Donau kabbelt

Met veel wind mee vliegen we langs de Donau. Niet schön blau, maar bruin is ze, met een vlakke, rustige zuidoever waar een vrijliggend fietspad onderlangs een hoge rotswand vol schaduwrijke bomen voert. De Donau heeft zich diep ingesleten in het graniet. Aan de noordzijde liggen pastelkleurige dorpjes aaneengeregen als een snoepketting. Een pijltje (klimmen) op ons pad ontwijken we door via waterkrachtcentrale Jochenstein, bij Engelhartszell, over te steken naar de linkeroever. Het water van de Donau kolkt onder de stuw door, maar als we bij Schlögen weer van noord naar zuid hoppen - het pad loopt dood in natuurreservaat Donauleiten, domein van o.a. de zwarte ooievaar, smaragdhagedis en exculaapslang - kabbelt de Donau kalm tegen het pontje aan. Dat is op het punt waar de Donau zich in een indrukwekkende slinger door het graniet perst, de Schlögener Schlinge. De overzijde is een pleisterplaats voor fietsers, wandelaars, motorrijders en e-bikers die samenkomen op het zonovergoten terras bij de aanlegplaats. Overal e-bikers, gezinnen met kinderen, kuddes geparkeerde fietsen vol gekleurde Ortlieb tassen. Wij picknicken op de oever van de rivier die een breed lint vormt tussen hoge fjordachtige wanden. Net Noorwegen, met een vleugje Schotland en Canada hier.

Groenten en hightech snufjes

Ook bij de krachtcentrale van Aschach dondert het water met veel geraas door grote stuwen. Opnieuw treuzelen, linker- of rechteroever? Rechts loopt een mooi jaagpad -'Machen Sie dáss, adviseert de studente die het Schopper- und Fischereimuseum van Aschach bemant. We doen meteen een ommetje door Eferding, een oeroud 'groentendorp' omgeven door glooiend mals boerenland. Nog 18 kilometer naar Linz is het - relaxte kilometers langs de kabbelende brede Donau. Geen wolkje aan de lucht, tot we bij de plek komen waar een herdenkingssteen eraan herinnert dat op deze plek langs de Donau, tussen 1940 - 1944, de as werd uitgestrooid van dertigduizend vermoorde gehandicapten en zwakzinnigen.

Romeinse nederzetting

Zentrum, Mitte of West? Grote verkeersborden doen chaos vermoeden, maar Linz binnenrijden gaat heel soepel. Begonnen als Romeinse nederzetting voor de handel in zout en ijzer. De stad heeft een fraai centrum met een enorm plein en twee Bikeline-pagina's aan bezienswaardigheden. We kiezen voor het ARS-Museum dat bestaat uit vijf verdiepingen hightech snufjes en proefjes uitgelegd door studenten. We fietsen met een virtual reality bril op door Moab, horen hoe lasertracking werkt. Unesco gebruikt het om haar erfgoed vast te leggen, zodat het eeuwigdurend vastgelegd wordt voor het nageslacht, mocht het ooit verwoest worden. Minder hightech zijn de restaurants in de stad. Betalen met je kaart is niet mogelijk, dat wordt zoeken naar een ATM.

Dag 2, Linz - Grein, 65 km

Mauthausen en een mtb-ertje

Het is zondag, 9 uur, heerlijk zonnig, relaxt fietsen. Het landschap? 'Maak me wakker en ik denk dat ik in Flevoland ben', zegt Ruben erover. Maar onze ademt stokt als we na een flinke klim de immense binnenplaats van Gedenkteken  Mauthausen oplopen. 135.000 mensen werden in dit vernietigingskamp geëxecuteerd of vergast. Het is vreselijk, de barakken waarin gevangenen met duizenden opeen gepakt werden, de gaskamers, de steengroeve met doodstrap, de steile hellingen van de groeves, de harde granietbodem waarop ze te pletter vielen, geduwd of gesprongen. We dwalen er twee uur rond met een knoop in onze maag. En tegelijk met ons nog veel meer vakantiefietsers - vrolijke fluorescerende kleurtjes die over het grauwe terrein uitzwermen. Na Mitterkirchen volgen zestien mooie landelijke kilometers naar eindpunt Grein. We fietsen door 'Gesunde-Gemeinte'-dorpen met appelboompjes, velden vol kolen, sla en mais. De route gaat door Mettensdorf, Eizendorf, Dornach, een klein mtb-ertje haalt ons in, wij hem, hij ons.

Minitheater met slimme poepdoos

Dan verdwijnt het pad in de schaduw van hoge dennen, het dal waardoor de Donau stroomt wordt steeds nauwer, het eens door schippers gevreesde Nadelöhr, oog van de naald, komt dichterbij. Deze flessenhal, even verderop bij het eiland Wörth, veroorzaakte vroeger gevaarlijke kolken in het water. Maar op de linkeroever voorbij een ruime bocht ligt opeens Grein, een gezellige havenplaats, badend in het late zonlicht. Het middeleeuwse stadje heeft prachtige 'Burgerhuizen' (16e eeuw, vaak met fraaie barokke gevels), een kasteel met vijfsterrenuitzicht over de Donau en een scheepvaartmuseum. Maar het allerleukst is het oeroude Stadtstheater uit 1790. Smalle gangen en krakende trappen voeren naar kamers vol hoeden, kostuums, maskers, velours, veren en oude foto's. Tussen de stoelenrijen van het houten minitheater is een poepdoos gebouwd. Een slimme, want de deur bestaat uit twee stroken stof, zodat je door het kiertje de voorstelling kunt blijven volgen.

Dag 3, Grein - Krems, 100 km

Een barokke abdij, gaarden vol fruit, een treurige schilder

Het pontje Grein - Wiesen zit tjokvol fietsers die zodra ze voet aan wal zetten en het gladde asfalt voelen op de pedalen springen richting Ybbs. We volgen de stoet, afwisselend over jaagpaden, autoloze fietspaden, af en toe stukje door een stad. Na Ybbs is de route Flevolands mooi/saai, maar deze keer wordt Ruben 'gered' door stift Melk, dat hoog op een rots opdoemt en fel witgeel afsteekt tegen een knalblauwe lucht. In de oplopende straten zitten toeristen te puffen onder parasols. Het is warm. Studenten spelen op een piano die tussen de terrassen staat opgesteld. Het klooster is letterlijk en figuurlijk schitterend. Grote binnenplaatsen voeren naar een barokke abdij met gouden beelden en een kapel. De pracht en praal straalt ervan af. De abdij kost 1 miljoen aan onderhoud per jaar, horen we van een van de 67 gidsen.

Bij Emmersdorf steken we de Donau weer over naar de noordoever (links) van de rivier. Die heeft geen pijltjes én voert bovendien door het Wachaugebied - een vruchtbare streek waar de abrikozen, pruimen, appels en druiven voor het plukken hangen.

Mooi is het hier

Aggsbach-Markt, Willendorf en verderop, met een goudbeschenen hoedvormige kerktorentje, Schwallenbach - allemaal fraaie fruitdorpen met boerenerven, verborgen achter zware houten deuren en balkons waaraan bakken knalrode geraniums bungelen. Vooral Weiβenkirchen (met Wachaumuseum) blijft op het netvlies hangen. Een sjiek dorp met rijen kleurige huizen waar wijn verkocht wordt als je een uithangbordje met 'Heurige' ziet. Het populairst zijn Wachauers witte wijnen, Grüner Veltliner, Rheinriesling, Müller Thurgau en Neuburger. Als we niet zouden overnachten in Krems waren we in Wachau blijven hangen, mooi is het hier.

Dirndl en Lederhosen

Krems - de oudste stad van Neder-Oostenrijk met barokke burgerhuizen - heeft een wirwar van middeleeuwse straatjes plus een paar leuke musea zoals de Kunsthalle en het Karikatuurmuseum met prenten van Haberer en Deix. Volgens Bikeline is de stad een belevenis, maar als wij er om half 9 nog wat willen eten is de binnenstad uitgestorven. 'Wo kunnen wir etwas essen?' vraagt een toerist wanhopig aan de eigenaar van een ijssalon die net zijn luiken sluit. Het wordt de Chinees en daarna slapen in hotel Unter den Linden dat gerund wordt door een jong echtpaar in Dirndl en Lederhosen.

Dag 4, Krems - Wenen, 80 km

Zielige Schiele en 1 miljoen fietsers

Het fietspad over de noordoever van de Donau naar Altenwörth is stil, breed en zo glad als een schaatsbaan. Het landschap? Ruben bekijkt fietsend de foto's op zijn camera en mist de bermen vol bloemen en kruiden, het water dat traag door de immense bedding stroomt. Bij waterkrachtcentrale Altenwörth steken we de Donau over en volgen het fietspad dat enkele kilometers door 'neue Natur' voert. Een zwaan moet nog wennen, want ligt met haar kroost middenop het fietspad. In Tullen staan de oevers vol eettentjes en tribunes vanwege de zomerfeesten die zich afspelen langs de oevers van de Donau. Maar dat is vanavond pas. Wat nú? We bezoeken een tentoonstelling van schilder Egon Schiele wiens werk grotendeels in Wenen hangt. Maar ook uit het 'reservewerk' in Tullen, zijn geboortestad, spreekt zijn trieste levensverhaal. De getalenteerde kunstenaar viel in onmin door zijn vermeende erotische omgang met minderjarige meisjes, zijn modellen. Ook een aanrader zijn de tuinen van Tullen, vertelt een bezoeker, maar na een broodje in de stille, bloedhete binnenstad besluiten we die over te slaan. We hebben zin in Wenen, in walsen, Flammkuchen, Prater, Hundertwasser en nog veel meer.

Gids Ilse leidt ons rond. Sinds de groenen aan de macht zijn, is Wenen aan het veranderen. Zo mag in hartje binnenstad, voorheen nog een belangrijke verkeersader, niemand harder dan 20 kilometer per uur, ook wij niet op de fiets. In Wenen moet je weer kunnen ademen is het idee. 'Tot 1858 woonden er maar 30.000 mensen binnen de stadsmuren. Franz Joseph I slechtte de metersdikke muren, legde er een 'boulevard' (ringweg) omheen aan en lijfde tientallen kleine dorpjes in, waarmee Wenen uitdijde tot een stad van 150.000 inwoners', vertelt Ilse. Nu zijn dat er 1,8 miljoen, waarvan 1 miljoen fietsers en dat is exclusief fietsende toeristen die een fiets kunnen huren bij 120 citybike-stations. Die fiets mag mee in de metro en zo trein je veilig en snel naar een van vijf fraaie groengebieden rond de stad om daar te fietsen.

Prater

'Je hebt het Wiener Wald met heuvels vol wijngaarden van zo'n 400 m hoog. Dan is er het ruige natuurgebied aan de zuidzijde van de Donau, Lopau aan de noordzijde - met Deckant-Lacke, geheimtipp voor nudisten en natuurliefhebbers -, de Panonische vlakte aan de oostzijde, en eilandjes met stranden op de rechteroever op de voormalige uiterwaarden van de Donau voordat ze in 1860 werd gekanaliseerd.' Groengebied met hoge funfactor is Prater, twee keer zo groot als Central Park en met een vierenhalf kilometer lange laan joggers, fietsers, wandelaars en veel toeristen tegenkomt op weg naar een rondje in het reuzenrad. Over de rariteiten van Prater's kermis, zoals de dwergen die er tentoongesteld werden en het Afrikaanse dorp met kleurlingen dat er als bezienswaardigheid werd ingericht - kun je terecht in het Wien Museum op de Karlsplatz.

Horizon

We drinken koffie in het fraaie, klassiek Weense café Sperl. De volgende stop wordt Hundertwasser's Kunsthaus, 'een must in Wenen', vindt Ilse. Een ambivalente denker en kunstenaar is hij, die in zijn boot Regentag de wereld over voer. Vooral beroemd werd hij door zijn kleurige gebouwen in organische vormen. De rechte lijn is in strijd met de natuur en de mens, vond Hundertwasser, die een kromme liniaal had om zijn gebouwen te ontwerpen en de spiraal het begin van leven noemde. Op weg naar Naschmarkt, een grote markt vol wereldstoffen, wereldprullen en heerlijke wereldhapjes, nemen we pauze. De indrukken moeten even bezinken. 'In this confused world man only needs horizon', sprak Hundertwasser. Inderdaad, Flevoland waar ben je.. Ruben kijkt tevreden - proost! - en klokt nog maar eens een Weitzenbier weg.

Vervoerstips Wenen

• Bij de toeristenbureaus in Wenen is een handige fietsmap verkrijgbaar met de ca 1300 km aan fietspad in/rond de stad erop ingetekend.
• Je kunt met de toeristentram (geel) om de Altstadt van Wenen (€ 8,50), maar je kunt net zo goed tram 1 nemen. De Vienna Card (vanaf € 13,90) biedt gratis toegang tot bus, tram, metro en korting op veel musea.

Vervoer naar de Donauradweg

Auto: Afstand Utrecht - Passau: 840 km.
Trein: Utrecht - Passau met fiets, minimaal 13 uur reizen, 2x overstappen. Terug: Wenen - Utrecht, eveneens minimaal 13 uur reistijd, 3x overstappen. Zie Deutsche Bahn of laat je reis uitstippelen bij de Treinreiswinkel.nl. Zij hebben meer opties, vaak goede tarieven. NB: Boek bijtijds om zeker te zijn van een plek voor je fiets en om in aanmerking te komen voor een voordelig tarief.

Georganiseerd naar de Donauradweg?

SNP biedt de Donau Radweg aan als 8-daagse individuele reis. Zie snp.nl/reis/oostenrijk/donauradweg

Fietshuur

Geen zin om je fiets mee te nemen in de trein? Probeer een van deze fietsverhuurders.

Wij huurden bij AVELO (A'velo). Ze hebben huur- en reparatiestations langs de route, o.a. een heel grote opslag/werkplaats in Passau.
Transport van Salzburg (waar we per trein aankwamen) naar Krimml (startpunt Tauern Radweg, lees hier het artikel op Op Pad) via Oberkofler Touristik.

Overnachten

In de Bikeline-fietsgids staan veel tips.
Wij sliepen op de volgende adressen, allemaal prettig, comfortabel, schoon en direct langs de route:

Passau
Hotel Spitzberg

Linz
Hotel Schwarzen Bär

Grein
Hotel Grein

Krems
Hotel Unter den Linden

Wenen
Hotel Am Brillantengrund
 

Handige websites

• Oostenrijks Verkeersbureau
• Website van de stad Passau
• Toeristische site over de Donauregio
• Website van de stad Wenen
• Vakantie langs de Donau in Oostenrijk
• Website van Ober Österreich