Welke wandelroutes in Zwitserland?
Geen twijfel, Zwitserland is een bergwandelland bij uitstek. Grofweg bestaat de helft van het land uit Alpen met veel toppen boven de 4000 meter. Maar ook het lagere noordwesten van Zwitserland is verre van vlak, om maar eens de Jura te noemen. Als het moeilijk is om een geschikte wandelroute te vinden in Zwitserland komt dat door de enorme hoeveelheid routes om uit te kiezen.
Wandelroutes voor het oprapen
Wandelroutes liggen in Zwitserland voor het oprapen in oneindig veel grote of kleinere wandelgebieden. Het bekendst zijn de Berner Alpen (met de Eiger, Jungfrau en Mönch) en de Walliser Alpen (Matterhorn, Dom en Finsteraarhorn). Richting het Oosten vind je veel minder bekende maar niet minder interessante wandelgebieden in het kanton Graubunden, en ook het Italiaans sprekende zuidelijke kanton Ticino (Tessin op z’n Duits) heeft de wandelaar heel veel bergen te bieden. Daarnaast zijn er nog veel prachtige, bij buitenlanders onbekende wandelgebieden in de kleinere kantons Uri, Glarus, Sankt Gallen en Appenzell. En dan vergeten we nog de noordwest-helft van Zwitserland waar geen Alpen liggen, maar wel veel andere mooie heuvelachtige gebieden waarvan de Jura zeker niet onderschat moet worden. Eigenlijk is Zwitserland een groot wandelnetwerk bestaande uit nationale, regionale en lokale routes. En met nog ontelbare paadjes die toevallig niet in het officiële netwerk zijn opgenomen. Binnen al die netwerken kun je een bestaande route kiezen, maar je kunt evengoed zelf delen van deze routes combineren en je eigen plan trekken. We beginnen met de nationale routes.
De nationale wandelroutes van Zwitserland
Zwitserland telt zeven officiële nationale wandelroutes. Dit zijn gemarkeerde langeafstands wandelroutes, met net als de LAW’s in Nederland een eigen naam en nummer. Ze lopen niet door een specifiek wandelgebied maar van de ene kant naar de andere kant van Zwitserland. Zo’n wandelroute in een keer uitwandelen kost veel tijd, maar je kunt een aantal etappes uitkiezen om te doen. De routes komen altijd langs plekken waar je een Zwitserse postbus of een trein kunt pakken om terug naar huis te gaan. Het gaat om de volgende nationale routes:
Route 1. Via Alpina, van Vaduz (Liechtenstein) naar Montreux
390 km, 20 etappes, moeilijkheidsgraad: gemiddeld.
De Via Alpina is eigenlijk een internationale wandelroute van Trieste naar Monaco door acht landen, die gebruik maakt van bestaande landelijke wandelnetwerken. Waaronder deze in Zwitserland. De wandelroute loopt door de oostelijke Alpen en de Berner Alpen, snijdt Zwitserland als het ware in twee stukken en passeert in totaal 14 mooie bergpassen. Hij passert bekende gebieden, o.a. de omgeving van Grindelwald.
Route 2. Trans Swiss Trail, van Porrentruy naar Mendrisio
500 km, 32 etappes, moeilijkheidsgraad: gemakkelijk.
Dit is een noord-zuid wandelroute dwars door Zwitserland, vanaf de Franse grens nabij Basel tot de Italiaanse grens in Tessin. Deze route gaat dus niet alleen door Alpien landschap, maar je wandelt via de Jura en passeert de Alpen over de beroemde Gotthardpas om uit te komen in het uiterste zuiden van Ticino. Een mooie doorsnede dus.
Route 3. Alpine Panorama Trail, van Rorschach naar Genève
520 km, 30 etappes, moeilijkheidsgraad: gemakkelijk.
Deze route loopt evenwijdig aan route 1, maar dan een stuk richting het noorden, vanaf de Bodensee tot het meer van Genève. Waarom? Omdat het de punten aaneen rijgt met het mooiste uitzicht op de Alpen waar je tijdens route 1 dwars doorheen loopt. De route is technisch een stuk eenvoudiger en loopt door lager gelegen boerenland aan de voet van de Alpen.
Route 4. ViaJacobi, van Rorschach- / Konstanz (D) naar Genève
445 km, 33 etappes, moeilijkgheidsgraad: gemakkelijk.
Ook vanuit Zwitserland loopt men via een pelgrimspad naar Santiago de Compostella: over de ViaJacobi. Net als route 3 langs de voet van de Alpen, maar volgens een heel ander traject langs kerken, kapellen en hostels voor de pelgrims om te overnachten. Er zijn verschillende varianten om uit te kiezen.
Route 5. Jura Crest Trail, van Dielsdorf naar Nyon
320 km, 16 etappes, moeilijkheidsgraad: gemiddeld.
Dit zien Zwitsers als een echte klassieker onder de langeafstandspaden, het markeren ervan begon al in 1905. De wandelroute linkt grofweg Zürich met Genève met een grote boog dwars door het hoogland van de Zwitserse Jura. Een soms pittige en zeer afwisselende wandelroute met mooie uitzichten richting Vogezen, Zwarte Woud en Alpen.
Route 6. Alpine Passes Trail, van Chur naar St-Gingolph
610 km, 34 etappes, moeilijkheidsgraad: gemiddeld.
Deze lange wandelroute langs hele mooie alpenpassen loopt meer zuidelijk dan route 1, door de Alpen van Graubünden, Noord-Tessin en Wallis. Achter iedere bergpas wacht weer een nieuw dal met andere gebruiken, andere bebouwing en vaak wordt er een andere taal gesproken. Met veel hoogtepunten, te beginnen de Greina-hoogvlakte tot aan de meren aan de voet van de Dents-du-Midi.
Op Pad liep een deel van de Alpine Passes Trail, vanaf Disentis tot aan Airolo.
Route 7. ViaGottardo,van Basel naar Chiasso
320 km, 20 etappes, moeilijkheidsgraad: gemiddeld.
De Gotthardpas is historisch gezien de levensader en het bestaansrecht van het onafhankelijk land Zwitserland geweest. Deze route loopt noord-zuid (of andersom) langs de oude toegangswegen naar de beroemde bergpas. Het is vooral een historische route langs veel monumenten die linken aan de handel door de eeuwen heen over de Gotthard richting het zuiden en terug.
Regionale wandelroutes in Zwitserland
Waar de nationale wandelroutes het hele land Zwitserland doorkruisen, lopen de regionale routes door een specifieke regio, vaak met een specifiek thema. Eigenlijk zijn ze vergelijkbaar met de streekpaden zoals je ze in Nederland hebt. Er zijn in totaal (2020) 63 regionale wandelroutes, dus te veel om hier allemaal op te noemen. Op de webiste van SchweizMobil vind je een overzicht. De regionale wandelroutes hebben allemaal een naam en een nummer, dat nummer bestaat uit twee cijfers (nationale hebben één cijfer) en zo worden ze ook bewegwijzerd. Ook de regionale wandelroutes zijn meerdaagse wandeltochten bestaande uit meerdere etappes. Soms twee of drie, maar vaak meer.
Een voorbeeld: Op Pad liep wandelroute Vier-Quellen-Weg, nummer 49, langs de bronnen van de vier rivieren Rijn, Reuss, Ticino en de Rhône.
Dagwandelingen in Zwitserland
Als je niet van plan bent om meerdaagse wandelroutes te gaan ondernemen, maar juist dagwandelingen vanuit één plek, dan zijn er in Zwitserland de lokale wandelroutes. Deze wandelroutes zijn over het algemeen uitgezet door lokale toeristenbureau's, hebben allemaal een mooie naam en in veel gevallen (maar niet altijd) een driecijferig nummer. Net als de nationale en regionale wandelroutes verschillen ze in moeilijkheidsgraad en ook in afstand. Je vindt alle officiële lokale wandelroutes op de website van SchweizMobil.
Overnachten tijdens de wandelroutes
Als je een officiële meerdaagse wandelroute in Zwitserland wilt gaan doen, nationaal of regionaal, is het uitzoekwerk al voor een groot deel voor je gedaan. Op de webpagina van de specifieke route vind je de officieel voorgestelde indeling in etappes, waar je je aan kunt houden of niet. Het hangt er per route vanaf waar je kunt overnachten: soms in een dorp, soms in een berghotel, of in een berghut. Alle berghutten kun je vinden op de website van de Schweizer Alpen Club (SAC).
Blijf op de hoogte
Ontvang iedere twee weken tips en inspiratie over de mooiste bestemmingen in je mailbox.
