Huttentocht Garda Trek

Alle wegen leiden naar Rome, behalve die van de taxichauffeur. Van wieg naar stuurwiel en in de veertig jaar daartussen heeft hij zijn hoofdstad ‘dzzzero’ keer bezocht. ‘En waarom zou ik? Alles draait hier om toerisme. In de vrije uurtjes die ik heb, duik ik de bergen in. Zelfs in de winter, wanneer een haast Siberische wind door de verlaten straten van de noordelijke plaatjes suist.’

Ik zit op de achterbank met gemengde gevoelens van verontwaardiging en jaloezie. Hoe is het in hemelsnaam mogelijk dat je, nota bene als Italiaan, nog nooit in de Eeuwige Stad bent geweest? Maar tegelijkertijd: hoe fijn moet dat zijn, dat je wereld zo klein is dat je alleen een paar vrije uurtjes en een berg nodig hebt om aan de dagelijkse sleur te ontsnappen?

De Kroon van Garda

De komende dagen zullen we zijn wereld beter begrijpen. Op het programma een van de drie circulaire bergroutes boven het noordelijke deel van het Gardameer, de Garda Treks die samen een imaginaire kroon vormen. Wij doen een deel van de Top Loop, een zevendaagse huttentocht over de kammen van die bergen, waarvan het niveau het best te omschrijven als ‘lichamelijk veeleisend’. Vanuit Riva direct steil omhoog, van 88 meter boven zeeniveau tot 1.790 meter hoogte 7 uur later. Door bossen en grasvlaktes, langs bunkers, loopgraven en prikkeldraad en een ontmoeting met een schuchtere man met een metaaldetector, op zoek naar overblijfselen uit de Eerste Wereldoorlog.

Rond lunchtijd komen we aan bij Rifugio Pernici, waar we Marco, de waard, ontmoeten. Een jonge kerel met haar zo rood dat als hij zijn hoofd uit het raam steekt, je hem bij heldere hemel in het dal kunt zien. Op zijn arm een baby. Amper een jaar oud en nu al gewend aan het alledaagse ritme van de berghut. Dat is: rond lunchtijd de chaos van dagjeswandelaars, daarna de betrekkelijke rust, gevolgd door verdiepende gesprekken tijdens het avondeten met de logees. Het is datzelfde meedogenloze ritme dat Marco en zijn gezin op de berg gekidnapt houdt. Al wekenlang loopt hij rond met een gebroken vinger, maar tijd om af te dalen naar de bewoonde wereld is er niet. En wat geeft dat. Een stukje tak en een rolletje tape volstaan voor nu.

Marco is niet de enige met een mankementje. Tijdens de afdaling de volgende morgen beland ik zonder aankondiging op de grond. Onderuit op de drassige ondergrond met boven mijn hoofd glinsterende sterretjes en fluitende nachtegaaltjes. Ik grijp naar mijn enkel, hoorde iets breken. Maar met behulp van mijn stokken krabbel ik weer overeind. Nog twee uur afdalen en twee wandeldagen voor de boeg. Beter nog even wachten met het uitdoen van mijn schoen. Geen gek idee: ‘s avonds komt mijn linkervoet zo blauw als het water van het Gardameer, dik als gelato-bolletjes, uit mijn bergschoen.

Rust, liefde, oorlog, vrede

Gelukkig is de klim op de rechteroever van het Gardameer op de Monte Baldo een stuk veranderingsgezinder, ondanks een klim van zeven uur. Minder rotsen en losliggend puin, meer hellende alpenweides waarvan het groen als een soort hangmat tussen de bergkammen wiegt. Vooral het eind van de etappe is weids. En muisstil, zo stil dat alleen zoemende zweefvliegen en zingende marmotten de stilte doorbreken. Rust verzacht het ongemak.

Op de top van de Monte Altissimmo staat de polenta al klaar. Gemaakt in een gigantische pot op het vuur, geserveerd door een jongen uit Verona en een dame uit Toscane, tussen wie het vuur ook ontstoken is. En hoe ontkom je daar ook aan? De uitzichten vanaf de bergtop zijn van zo’n zeldzame schoonheid dat je die het liefst met iemand deelt. Aan de voet van de Altissimo een kalm soort Gardameer, waarvan alleen de veerboot van Malcesine naar Limone naar Torbole verraadt dat er leven is.

Rondom de berghut oude loopgraven en ruïnes, soms een verdwaald stuk prikkeldraad. Delen van de Top Loop maken deel uit van de Sentiero della Pace, Het Pad van de Vrede, een routenetwerk van vijfhonderd kilometer dat belangrijke plekken uit de Eerste Wereldoorlog met elkaar verbindt. Een dag eerder hadden we de fotoboeken van Marco doorgebladerd: ingesneeuwde, maar trotse soldaten op eenzame flanken, lepelend uit conservenblikken.

Terug op aarde

De laatste wandeldag is er eentje van langzaam terug naar de mensheid. Twee, drie uur ploeteren over kammen, heide en door bossen, waarbij het uitzicht op het Gardameer steeds groter wordt, maar bij vlagen gehuld is in een dichte mist. Hier tref je preekstoelen zoals je die ook in de Noorse fjorden treft: uitstekende rotsblokken boven duizelingwekkend hoge kliffen. De wilde gemzen hebben er minder moeite mee. Die storten zich langs de verticale wand de diepte in. Voor ons volstaat de kabelbaan, die ons in een paar minuten afzet in de realiteit van afgeladen terrasjes en toeristententjes: Malcesine.

Op de ferry van Malcesine naar Limone naar Torbole vraagt een Vlaams meisje waar we ‘gestapt’ hebben. Ik wijs naar boven. ‘In een andere wereld. Eentje met mensen met lichtgevende haren en goulash en zelfgestookte grappa.’

Zelf de Garda Trek lopen?

Dit moet je weten voor je op pad gaat:

De Garda Trek is een zevendaagse huttentocht over kliffen en kammen, door grasweides en bosgebieden, hoog boven het noordelijke deel van het Gardameer, van hut naar hut. Een sensationele, maar pittige wandeling door een voormalige verdedigingslinie en uitzichten op het grootste meer van Italië. Het Gardameer is bij velen bekend, het gebergte dat haar omringd een stuk minder. De zevendaagse wandeling door dit prachtige hoogland is er een van vele gezichten, van in mist gehulde kaarsrechte kliffen tot boerenlandschap, wijnvelden, middeleeuwse dorpjes en dichte bebossing. Maar zelden is ze ver weg: het uitzicht op het grootste meer van Italië.

Gemaakte tocht(en): Wij liepen alleen de Top Loop, de zwaarste van de drie circulaire routes van de Garda Trek, die aaneensluitend of los van elkaar gelopen kunnen worden. Op sommige delen valt de route samen met mountainbike trails. Loop je de route in zijn geheel, dan zijn dit de tijden en hoogteverschillen om rekening mee te houden:

Dag 1: 7,5 uur, +1817/-307.

Dag 2: 3,5 uur, +684/-1317

Dag 3: 5,5 uur, +1362/-2210

Dag 4: 7,5 uur, +1913/-11

Dag 5: 3,5 uur, +3/-1788

Dag 6: 7 uur, +1832/-5

Dag 7: 2,45 uur, +345/-654

Zwaarte: Zes van de zeven etappes worden vanwege de lengte en de grote hoeveelheid klimmen en afdalen bestempeld als ‘zwaar’, de laatste dag is een beloning: ‘gemiddeld’.

Moeilijkheidsgraad: Met het overgrote deel van de etappes ben je de hele dag in de weer. Een goede spierconditie en uithoudingsvermogen is daarom een pre. Desondanks zijn de afzonderlijke dagtochten niet heel technisch. Op de route geen lastige passages of delen met kabels, voetsteunen of ladders.

Markering/bewegwijzering: De wandeling heeft helaas geen eigen markering. Per etappe moet een andere code gevolgd worden. Die vind je op de website www.gardatrentino.it.

Verhard/onverhard: Soms, na een lange afdaling, of beklimming, mag je even langs de weg lopen, verhard. Maar wen er maar niet aan, het overgrote deel van de zevendaagse huttentocht gaat over onverhard terrein.

Beste tijd: Juni - half oktober.

Ernaartoe: Omdat Trentino geen eigen luchthaven heeft, vlieg je op de nabijgelegen vliegvelden van Venetië of Verona, beide in de aangrenzende provincie Veneto en beide voor een paar tientjes te bevliegen met Transavia. Met de auto is het vanuit Amsterdam ongeveer elf uur rijden naar het noorden van het Gardameer. De eerste etappe van de tocht (via pad SAT 404) start in Riva del Garda, nabij de overdekte parkeerplaats in Via Monte Oro.

Overnachten: Aan het einde van de etappe check je in bij een berghut. De voorzieningen zijn bescheiden, maar tegelijkertijd is de ervaring persoonlijk, intiem, ontspannen en heerlijk lokaal. Vooral de streekgerechten op de menukaart zorgen voor een onmiddellijke opleving. Op de website van de Garda Trek zijn de namen van de berghutten wel te vinden, de contactgegevens niet. Daarvoor kun je het beste Google om hulp vragen.

Eten, drinken, inkopen doen: Als je besluit de zeven etappes aaneengesloten te doen, dan zijn er onderweg maar weinig mogelijkheden om je proviand aan te vullen. Neem daarom op de tochten tussen de verschillende berghutten door genoeg energiebars en gelletjes mee. De tramezzini en koffie bij de weinige wegrestaurants, hutten en kabelbaanoperators kun je dan zien als welkome extra’s.

Uitrusting: Het vele klimmen en afdalen vereisen stevige bergschoenen die tot ver over de enkels reiken. Stokken zijn geen overbodige luxe, eerder je steun en toeverlaat. Met een comfortabele backpack van 30/40 liter zou je voor drie dagen prima moeten uitkomen, neem je ook cameramateriaal mee, ga dan eerder voor 50/60 liter. Verder: twee, drie setjes lichte en comfortabele wandelkleding, plus: een fleece en lange broek voor als het kouder wordt en waterdichte kleding voor wanneer het regent. Maar natuurlijk ook zonnebrand en een zonnebril. Een lakenzak is in berghutten verplicht.

Cultuur: De zevendaagse wandeling doorkruist het oude grensgebied tussen Oostenrijk en Italië, die in de Eerste Wereldoorlog tegenover elkaar kwamen te staan. De herinneringen aan die periode vind je langs de route: loopgraven, bunkers, uitgehouwen trappen, kanoninstallaties, prikkeldraad, granaatscherven, knopen en oude conservenblikken. Wil je meer weten over de Eerste Wereldoorlog en hoe die op lokaal niveau werd beleefd, vraag de waard dan om oude fotoboeken; die behoren tot het vaste meubilair. Een deel van de Top Loop valt samen met het 450 kilometer lange Sentiero della Pace (Het Pad van de Vrede).

Gidsenbureaus: De afzonderlijke etappes kun je afleggen zonder tussenkomst van een gids. Op de website van de Garda Trek vind je uitvoerige routebeschrijvingen, gedetailleerde informatie over het aantal hoogtemeters en ook afbeeldingen.

Globale routebeschrijving:

Garda Trek’s Top Loop gaat onmiddellijk de hoogte in. Stevig ook. Vanuit het mediterrane Riva del Garda wandel je over de flanken en kammen van Monte Rocchetta door bosrijke Alpenlandschappen naar de eerste berghut, Rifugio Pernici. Op dag 2 leg je de route in tegengestelde richting af, bergafwaarts, langs de kale rotsen van Monte Pichea, langs het meer en de vallei van Tenno (waar je een dag langer kunt verblijven), langs middeleeuwse dorpjes, langs de flanken van Monte Misone, totdat je aankomt bij Rifugio San Pietro. Dag 3 is er eentje van veel klimmen en nog meer afdalen. Klimmen naar de Sarca Valley en Monte Biaina, afdalen richting de vallei, met als cultureel hoogtepunt een robuuste Romeinse brug over de rivier Sarca. Dag 4 staat in het teken van sensationele panorama’s. Daarvoor moet je eerst zo’n 2000 hoogtemeters maken, langs weilanden en wijngaarden. Vanaf de Monte Stivo op 2058 meter een 360 graden uitzicht op de Dolomieten, het Adamello-Presanella bergmassief en natuurlijk het Gardameer. Op het moment van schrijven is Rifugio Prospero Marchetti vanwege een renovatie gesloten. Raadpleeg voor actuele informatie of alternatieve routes de website van GardaTrek. De volgende dag gaat de tocht, bijna als vanzelfsprekend, weer bergafwaarts. De landschappen tijdens de afdaling veranderen hierbij continu. Van de trotse pieken van de Monte Stivo naar meer vreedzame Alpenlandschappen, bossen, olijvengaarden en uiteindelijk de mediterrane vegetatie boven de oevers van Lago di Garda. Op de route veel herinneringen aan de ‘Grande Guerra’, de Eerste Wereldoorlog. Zo ook bij berghut Altissimo op de gelijknamige berg Altissimo, het eindpunt van dag 6. Die dag is de laatste echte klim; zeven uur stoeien met bergketen Monte Baldo, die je vanaf haar bloemrijke flanken dan wel weer beloond met weidse uitzichten over het Gardameer. De laatste dag kun je zien als een cadeautje. Vooral de kaarsrechte rotswanden vanaf het eerste deel vanuit berghut Altissimo is adembenemend. Heb je geluk, dan zie je wilde gemzen hier de diepte in ontsnappen. Langzaam maar zeker brengt de laatste etappe je terug naar de bewoonde wereld. Op weg naar de kabelbaan, door bossen en over rotsachtige hellingen, kom je steeds meer dagjeswandelaars tegen. Zij, en huttentochtwandelaars, gaan gezamenlijk naar beneden met de kabelbaan, die je afzet nabij het afgeladen centrum van Malcesine.

Kaarten en gidsen:

Trekking Map - Hiking Map 1:30.000

Trekking & MTB Map Valle di Ledro/Tremalzo

Handige adressen en sites

• Website van het provinciale verkeersbureau: www.visittrentino.info/nl
• Website lokale wandelvereniging SAT: http://www.sat.tn.it
• Alvorens aan de Garda Trek te beginnen, kun je ervoor kiezen om op een camping in het noordelijk gelegen Riva of Torbole (www.campingalporto.it) te verblijven, of af te sluiten in Malcesine (www.campingclaudia.it) waar de laatste etappe eindigt. Zowel Riva als Malcesine hebben een pittoresk stadscentrum direct gelegen aan het meer, met een ruime keuze aan bars en restaurants (www.leondororiva.it). Let wel: zeker in het hoogseizoen kan het er aardig druk worden.
• Voor het checken van lokale weersberichten- en voorspellingen: Meteotrentino.it en 3Bmeteo.com