Fietsen in Puglia, Italië

De reis bij dit verhaal

Het verhaal dat je hieronder gaat lezen is gebaseerd op de achtdaagse reis 'Fietsvakantie Puglia - Door de barokke hak van Italië' van SNP Natuurreizen.

Wil je deze reis zelf maken, of ben je benieuwd naar alle ins en outs? Klik dan hier voor meer informatie op de website van SNP. 

Dag 1 (0 km) & 2 (38 km)

“First time Puglia?”

“Luister pa! Over La Bottega dei Fischetti, deze fluitjeswinkel dus, staat hier: alleen al vanwege de vrolijke en spraakzame Anna Maria Matarrese is deze zaak een bezoek waard. Ze heeft de winkel, met zo’n negenduizend fluitjes, al meer dan vijftig jaar.”
Zoon Jelle (19) en ik (64) staan op dag 2 van onze fietsvakantie in Puglia in hartje Alberobello, de trulli-hoofdstad. En ja, die trulli zijn bijzonder, hierover zo dadelijk meer. Want minstens zo bijzonder is dat Jelle − een mobielverslaafde student Informatica – gedrukt papier heeft ontdekt. De SNP-reisinformatie en de Wereldreisgids Zuid-Italië, om precies te zijn, waar hij te pas en te onpas stukjes uit voorleest. Gisteren, al voor aankomst in Monopoli, onze startplaats, wist hij te vertellen: “Oud stadje aan de kust, met een kathedraal uit de 12e eeuw, een levendige haven, met viskotters, vismarkt en Osteria Perricci, een kneiterknus restaurant.” Hetgeen allemaal bleek te kloppen. En vandaag, tijdens de rustig stijgende, 38 kilometer lange tocht naar hier, over zondoorstoofd kruimelasfalt tussen ontelbare olijfbomen en muurtjes van nog veel meer keien, riep hij tijdens een pauze onder een knoestige eik − het is hier half oktober nog 25 graden Celsius – ineens: “We zijn bijna bij de Grotti di Castellana, een grottenlabyrint, pas in 1938 ontdekt. Met de Grotta Bianca, de Witte Grot die, zo staat het hier, door velen als de mooiste grot ter wereld wordt beschouwd.”         

Waarna we een molto bella grot zagen en via korenbloemen, citroenvlinders en twee goedlachse cichorei-plukkers (Tonio: “First time Puglia? Go to Lecce!” Tonia: “Lecce is altijd een goed idee!”) uitkwamen in Alberobello.
Jelle: “Trulli zijn kleine, kegelvormige huisjes, met een wit of grijs puntdak. Alborebello heeft er meer dan veertienhonderd. Werelderfgoed. Eeuwen geleden gebouwd, toen nog zonder cement. Want wie een huis bezat moest belasting betalen, daarom bouwden de keuterboertjes hun trulli zo dat ze door het verwijderen van één steen al in puin vielen, wat ook gebeurde zodra er een soort van belastinginspecteur in zicht kwam.”
“Nee!”
“Euh, zodra er een belastinginspecteur in zicht kwam.”
Enfin, wij kopen een fluitje, bekijken de trulli, bestellen een lokaal wijntje op het terras van Caffè Blanco op de Corso Vittorio Emmanuele en gaan dan in La Cantina zitten voor risotto met dagverse frutti di mare die erin gaat als risotto met dagverse frutti di mare.

Dag 3 (46 km)

“Buon viaggio ragazzi!”

Al bij het ontbijt verschijnt de reisgids op tafel. “Deze vallei, de Valle d’Itria, noemt onze gids een hoogtepunt. Net als de fietsroute naar Locorotondo.”

En ja, wat volgt is een percorso pittoresco. Een golvende slingerweg, rijk aan zwaluwen, stuiterend op een onzichtbaar luchtmatras, trosjes trulli en groen- & geelrode wijngaarden. Om hierna in het centro storico van Locorotondo, beelderig barok, te genieten van puntgevelhuizen, vergezichten en cappuccino. Waarna de teerstroken naar Cisternino volgen, olijfgaarden doorklievend, amper een fiets breed en voorzien van asfalt dat ons nu al doet denken aan de mozaïekvloer van de Santa Maria-kathedraal van Otranto, terwijl die toch pas voor Dag 6 op het programma staat. Een olijfboertje, gegroefd gelijk zijn geboomte, roept vriendelijk: “Buon viaggio ragazzi!”
Cisternino is een afstapwaardig stadje, vanwege de bochtige stegen, verborgen binnenplaatsen en het pistache-ijs van Bar Fod op de centrale piazza.

En dan: Ostuni, de citta bianca. Een stokoud wit doolhof, welgelegen op drie heuvels met zeezicht. Waar Bianca zelf ons ontvangt met open armen in Hotel Monte Sarago, op loopafstand van de Piazza della Libertà waar zoonlief de dag vrijwel foutloos samenvat met: “Zo, dat was allemaal zeg maar, ik bedoel dat was allemaal helemaal niet verkeerd.” En toen moest de orecchiette (oortjespasta) met ansjovis, aubergine & artisjok, gegrild met olijfolie en knoflook, nog komen.

Dag 4 (56 km)

Gallipoli = Kalè Polis = mooie stad

“Whoehá!” 
Vanuit Ostuni is het enkel drie kilometer lang dalen om bij het stationnetje uit te komen vanwaar er een trein naar barokstad Lecce tjoekt. Hierover later meer, want wij trappen meteen na aankomst de stad uit. Wederom over een percorso pittoresco. Smalle wegen, kronkelend tussen druivenranken en olijfbomen als Zadkine-sculpturen. Naar Café Castello in Copertino, een klein café pal tegenover het imposante 15e-eeuwse kasteel van − u raadt het al – Copertino. Hier vertelt Lorenzo, een stug rokende grijsaard met twee tanden, ons ongevraagd en ietwat rochelend het googlewaardige verhaal van Jozef van Copertino, een monnik die kon vliegen. “En vrienden, jullie fietsen nu in Salento, de échte Hak van de Laars, als je begrijpt wat ik bedoel.”
Veertien fijne Salentiaanse kilometers verder pronkt barokdorp Nardò met zijn driehoekige Piazza Salandra. En weer iets verderop schittert er nog veel meer: de − cliché maar waar – azuurblauwe Ionische Zee. Met, tenslotte, in die zee: Gallipoli, historisch schiereilandje en de finishplaats van vandaag. Terwijl ik onze fietskleren was en op het balkon te drogen hang, quote Jelle reisbeschrijving en gids: “Gallipoli = Kalè Polis = mooie stad, gesticht door de Grieken, middeleeuws centrum, baroniale huizen, écht zeldzaam, indrukwekkende catacomben, oudste fontein van Italië, schilderachtige vismarkt...”
“Eerst maar eten?”
“Zuppa di Pesce Salentina? Dat is soep van bouillon en witte wijn, met garnalen, kerstomaatjes, langoustines, mosselen, rode chilipeper en scampi.”
La vita è bella.

Dag 5 (54 km)

Een saai verhaal

“Piove a dirotto!” (Het regent bakstenen!) gilt Claudia, de receptioniste van Hotel 33 Baroni. Vanaf het − gelukkig overdekte − ontbijtdakterras kijken we uit over een kletsnat & asgrauw Gallipoli. We vertrekken pas na 11 uur, als het nog immer piovet, maar minder. Ons wacht 52 kilometer vlakke rotskustweg. Met oneindig zeezicht, lege stranden, dito rode akkertjes, druipende wijngaarden, huilend zeekraal, wrakke wrakken, verlaten bunkers en de Grotta del Diavolo (Grot der Duivel). Plus: cafés & beachbistro’s, veelal gesloten, want ja, wij fietsen hier nu in oktober. Maar geloof het of niet, ook vandaag is het een topdag. Want net voldoende cafés zijn wél open, en de dag eindigt in zonovergoten Santa Maria di Leuca, wat wederom een – ja sorry, dit wordt een saai verhaal – googlewaardig kustdorp is. Waarom? Omdat dit het zuidelijkste puntje van Salento is, hier de Ionische Zee de Adriatische kust, ooit een tempel voor Minerva stond, Petrus voet op Italië zette én hier zowel de zuidelijkste vuurtoren van Puglia als de Einde der Wereld-basiliek staat, een bedevaartkerk, te bereiken via 285 traptreden.
“En pa,” grijnst Jelle als ik boven uit sta te hijgen, “ook hier in Santa Maria kunnen we een soepje met frutti di mare bestellen, maar daarvoor moeten we nu dan wel weer naar beneden.”  

Dag 6 (52 + 7 km)

De eindhalte van de Via Appia

Voor ons golft de rotskliffenweg tussen Santa Maria de Leuca en Otranto. “Volgens onze reisgids een van de mooiste stukjes van Puglia”, weet Jelle. “Goed voor de pittigste dag van de reis.” Pittig? 520 meter klimmen en dalen. Met knalblauwe vergezichten, baaien groot & klein, antieke kerk- en vuurtorens, Grotta Zinzulusa en Grotta Romanelli, 539 amandelbomen, 674 hagedissen en 827 koolwitjes. Plus: 2 wegversperringen bij Vito, een Salentoniër met ‘n neusje voor ‘t geven van foute info, waardoor we minstens 7 kilometer omrijden. Een tikkeltje moe maar allemachtig voldaan bereiken we Otranto. Jelle: “De ‘Poort naar de Oriënt’ in zowel Oudheid als Middeleeuwen, eindhalte van de Via Appia vanuit Rome en slechts 80 kilometer verwijderd van Albanië. Met in het ommuurde centro storico zowel het Byzantijnse San Pietro-kerkje als de Santa Maria Annunziata-kathedraal, goed voor tal van middeleeuwse fresco’s én Zuid-Italiës grootste behouden mozaïekvloer uit die tijd, rijk aan fabelwezens. En oh ja, in 1480 wierp een vloot Turkse schepen de ankers uit hier in de haven. De stad werd geplunderd en de bisschop in tweeën gezaagd, waarna 800 Otranti moesten kiezen tussen de zaag of het christelijke geloof afzweren. Alle 800 werden onthoofd, zeg maar.”
“Wat?”
“Alle 800 werden onthoofd.”
Of het hierdoor komt, weet ik echt niet, maar we kuieren ruim een uur door pittoresk Otranto voordat we bij trattoria La Pignata lamsvlees bestellen. Geduldig in aardewerk gestoofd, met pruimen, amandelen, tomaatjes, ui, knoflook, olijfolie, kaneel, gember en saffraan. Waarna we geen tiramisu meer hoeven, en dat wil wat zeggen.

Dag 7 (52 km)

“Una bella idea!”

De laatste fietsdag: eerst vanuit Otranto de kust volgend, langs witverbleekte dorpen, gruizige grotten, gedoofde vuurtorens en een ontwiekte molen. En daarna landinwaarts, via de antico borgo van Acaya tot in het hart van Lecce, de barokhoofdstad van Italië.
Waar wij:  

1. big Mac bestellen en 1 notitieboekje kopen in Manufactus in de Via Libertini, het leukste winkeltje van Lecce, en op…
2. e-stepjes kriskras door het centro storico struinen, ons vergapend aan het Romeinse amfitheater en…
3. stokoude stadspoorten, waarbij we onderweg…
4. cappuccini drinken bij Caffè Rudia en
5. barokke kerken bezoeken, om hierna van
6. hoog in onze kamer met panoramabalkon nog eens over de stad te staren.

En fluks besluiten het hotel weer te verlaten. Onze vlucht vertrekt tenslotte pas morgen, om 11 uur ‘s avonds. En Tonia, de vrolijke cichorei-plukster, giechelde ons op Dag 2 al toe: “Lecce è sempre una bella idea!”

Dag 8 (0 km)

Een gelukkig mens

Het valt niet te ontkennen: ik ben een gelukkig mens. Toegegeven, ik ontbeer nog een mooie, lieve & rijke vrouw (het hoeft niet per se in die volgorde), maar zelfs die behoefte blijkt allesbehalve nijpend als ik met mijn zoon in Lecce op een klein terras in de zon zit. Hij lezend, met een fluitje in z’n mond, en ik luisterend naar Paolo Conte die via een luidsprekerbox ‘It’s wonderful!’ laat horen. En oké, nu onze Puglia-fietsreis is gedaan, net als het dolen door Lecce, en we twee cappuccini en ons laatste lokale wijntje verder zijn, is er de weemoedigheid die niemand kan verklaren. Wat echter niet wegneemt: ik ben een gelukkig mens, zeg maar.