De lange Pyreneeën wandelroutes: GR10, GR11 en HRP

De 3 routes: gr10, gr11 en hrp

Wie de Pyreneeën wil doorsteken van kust naar kust, kan kiezen uit drie routes. Zowel Frankrijk als Spanje hebben een gemarkeerde route. De GR10 voert door de Franse Pyreneeën, is rond de 900 kilometer lang en kan worden verdeeld in circa vijftig etappes. De GR11 voert door de Spaanse Pyreneeën, is iets rechtlijniger en telt daardoor een paar etappes minder. Beide zijn inspannende trajecten waarbij je moet uitgaan van gemiddeld duizend meter klimmen en dalen per dag. Tussen de GR10 en GR11 door laveert de HRP, de Haute Randonnée Pyrénée. De HRP is de 'hoge route' door de Pyreneeën, die de hoofdkam van de Pyreneeën volgt en daarbij vele malen de Frans-Spaanse grens oversteekt.

De meeste wandelaars doen een van de langeafstandswandelroutes in stukken; elk jaar een of twee weken totdat de hele route is volbracht. Niks mis mee, maar het mooiste is toch om het hele traject in één keer te doen. Een onvergetelijke ervaring neem je dan mee naar huis. Maar ja, je moet er wel de tijd voor hebben!

De verschillen tussen de gr10, gr11 en hrp

Er zijn dus twee GR-routes en we hebben de HRP. Is die HRP nou zo anders dan de GR-routes? Zeker, er zijn duidelijk verschillen. Ik noem de volgende:

• De GR-routes hebben een eigen markering. Beide zijn in hun geheel rood-wit gemarkeerd. De HRP daarentegen is niet als zodanig gemarkeerd, heeft dus geen eigen markering. Daarmee is niet gezegd dat je op de route van de HRP geen markeringen ontmoet. Integendeel, allerlei markeringen vind je op je weg: bordjes, verfstrepen, steenmannetjes, grenspaaltjes en omdat de HRP zo nu en dan samenvalt met de GR10 of GR11, soms ook de bekende rood-witte verfstrepen. De HRP kent passages over ongebaand terrein, waarop van een markering maar weinig is te vinden. Maar die passages zijn wel zeldzamer geworden. De meeste stukken die in het verleden lastig waren qua oriëntering, zijn nu afdoende gemarkeerd. Daarmee is een belangrijke angel uit de HRP gehaald.
• In de regel stellen de GR-routes geen hoge eisen aan het oriëntatievermogen van de wandelaar. Dat heeft enerzijds te maken met de markering en anderzijds met het feit dat de GR's zich grotendeels afspelen op goed uitgetreden, gemakkelijk te volgen paden. Natuurlijk zijn er stukken, waarop de markering niet optimaal is en soms gaat de route over ruig terrein, waarop tevergeefs naar een pad zal worden gezocht, maar in het algemeen zal de oriëntatie geen groot probleem zijn. De omstandigheden kunnen roet in het eten gooien. Dichte mist, waarbij je geen hand voor ogen ziet, in Frankrijk aartsvijand nummer 1 van de Pyreneeën-wandelaar, kan het volgen van de goed gemarkeerde GR10 soms lastig maken. De HRP stelt hogere eisen aan het oriëntatievermogen, omdat het traject niet als zodanig is gemarkeerd en soms over ongebaand terrein gaat. Je moet voortdurend bij de les zijn en niet alleen kunnen omgaan met kaart, kompas en gps, maar ook het landschap kunnen lezen.
• De GR-routes dalen steeds weer af naar de bewoonde wereld. De GR10 kent een systeem van gites d’etape, eenvoudige herbergen voor rondtrekkende wandelaars of fietsers. Je krijgt er onderdak en maaltijden. De GR10 kan zodoende vrijwel helemaal worden gedaan zonder dat je zware bepakking moet dragen, iets wat tegenwoordig veel mensen aanspreekt. De GR11 kent ook nogal wat etappeplaatsen waar je kunt overnachten in een herberg. Anders is dat bij de HRP, die in het hooggebergte dagen achter elkaar in de bergen blijft, waarbij je wat het voedsel betreft bent aangewezen op berghutten en/of wat je zelf meeneemt. Een goede planning is noodzakelijk. Van tevoren moet goed worden bekeken hoeveel dagen je onderweg denkt te zijn en of je in hutten wenst te eten. Ontbijt, tussendoortjes, avondeten, het moet allemaal in voldoende mate mee. De meeste etappes van de HRP eindigen bij een (bemande) berghut en in de nabije toekomst zal het mogelijk zijn het hele traject te lopen met steeds een overnachting in een berghut.
• Qua fysieke belasting ontlopen de drie trajecten elkaar niet veel. Gezegd wordt wel eens dat de GR’s fysiek zwaarder zijn dan de HRP omdat je bij het volgen van een GR steeds weer afdaalt naar de bewoonde wereld, terwijl de HRP meer op hoogte blijft. Er moeten bij de GR-routes dus meer hoogteverschillen worden overbrugd dan bij de HRP en dus zijn de GR's fysiek zwaarder. Een begrijpelijke maar onjuiste gedachte, want gemiddeld genomen komt de HRP veel hoger dan de beide GR’s. De HRP zit vaak een etage hoger. De verschillende trajecten ontlopen elkaar wat betreft de te overbruggen hoogteverschillen niet veel. Een duidelijk verschil is wel dat de HRP-wandelaar mede door de hoogte vaak krijgt te maken met moeilijk begaanbaar terrein; ik denk aan sneeuwvelden, passages over rotsen en steile puinhellingen. Het behoeft geen betoog dat het wandelen over dit soort terreinen fysiek zwaarder is dan het lopen over een goed uitgetreden GR-pad.
• Het volgen van de HRP is een zwaardere mentale belasting dan het lopen van een van beide GR's. Dagen achter elkaar in de bergen zijn is van een andere orde dan steeds weer afdalen naar de “veilige” bewoonde wereld zoals je dat bij het volgen van de GR’s doet. Bij de HRP kun je je niet vastklampen aan het veilige rood-wit van de GR's. Je hebt meer het gevoel dat je op jezelf bent aangewezen en dat je het op eigen kracht moet doen.
• Wat natuurschoon betreft, worden de GR's royaal overtroffen door de HRP, die het meest spectaculaire, uitdagendste en mooiste "van-kust-tot-kust-traject" in de Pyreneeën is. Mooi is ook dat de HRP een indruk geeft van zowel de Spaanse als de Franse Pyreneeën. Wat dat betreft geven de beide GR’s een beperkt en eenzijdig beeld van de Pyreneeën door steeds aan één kant van de landsgrens te blijven. En dat terwijl de Franse Pyreneeën zo verschillen van de bergen die in Spanje liggen. De HRP doet de Pyreneeën meer recht door zich niks van landsgrenzen aan te trekken. Een pluspunt van de HRP is ook dat de Pyreneese bergwereld veel intenser kan worden beleefd dan bij het volgen van de GR's, omdat je vaak lang achter elkaar in de bergen bent.

GR10 of GR11?

Mensen vragen mij wel eens om een voorkeur voor een van de twee uit te spreken. Ik vind echter dat iedereen zijn eigen persoonlijke keuze moet maken. Voor elk van de trajecten is wat te zeggen. Misschien zou je ze beide kunnen doen? Ik kan wel op enkele verschillen tussen GR10 en GR11 wijzen. Ik vind de GR11 pittiger dan de GR10. Zo heeft de GR11 enkele venijnige passages, die je op de route van de GR10 niet zult tegenkomen. Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan het traject tussen het Valle de Pineta en Refugio de Goriz (Aragon).

De weersomstandigheden zijn aan weerszijden van de grens vaak heel anders. De Pyreneeën vormen een klimatologische barrière. Kort door de bocht: de Spaanse Pyreneeën zijn warm, zonnig en droog, de Franse Pyreneeën zijn door de invloeden van de Atlantische Oceaan vochtiger en koeler. De GR10 wordt goed onderhouden, beter dan de GR11. Het is niet zo dat er aan de GR11 niks wordt gedaan, maar in Spanje gaat men toch wat minder zorgvuldig te werk en wordt minder aan onderhoud gedaan. De GR10 wordt uitstekend onderhouden. De markering is vrijwel overal goed tot optimaal.

Een onvergetelijk avontuur

Welk traject je ook besluit te gaan volgen, een prachtig avontuur ligt hoe dan ook voor je. Een avontuur dat je voor de rest van je leven met je mee zult dragen. De rijke, gevarieerde bergwereld van de Pyreneeën zorgen voor een indringend wandelavontuur, waaraan je, eenmaal thuis, nog vaak zult terug denken.

Denk goed na over welk traject je gaat volgen.

De GR10 is gemaakt voor 'gewone mensen' die door de Pyreneeën willen trekken. Nooit wordt het onmogelijke gevraagd. Bij tijd en wijle kan het er in het hooggebergte best wel een beetje ruig aan toe gaan, maar echt moeilijk wordt het onder normale omstandigheden niet. Materialen als touw, stijgijzers en pikkel zijn niet nodig. Door de goede markering, de meestal goed begaanbare paden, het adequaat geregelde onderdak en het feit dat je vaak afdaalt naar de bewoonde wereld, hoeft het volgen van de GR10 niet te ontaarden in een barre expeditie, die enkel tot een goed einde kan worden gebracht door afgetrainde topatleten.

Maar dat neemt niet weg dat het volgen van de GR10 een serieuze voorbereiding vereist. Ruim 900 kilometer lopen, gemiddeld een kilometer klimmen en dalen per dag doe je niet zomaar. Voor de GR11 geldt eigenlijk hetzelfde al vergt deze route toch net iets meer dan de Franse tegenhanger. En de HRP dan? Daarover kan ik alleen maar in superlatieven spreken, dat blijkt ook wel in dit artikel. Maar het mooiste, meest gevarieerde en meest uitdagende traject in de Pyreneeën is niet voor iedereen weggelegd. Ervaring met het maken van trektochten in het hooggebergte is vereist alsmede mentale weerbaarheid en zelfkennis. En natuurlijk een uitstekende fysieke conditie.