Wandelen en uitwaaien aan de Baai van de Somme

Als een groot bad loopt ze tweemaal per dag leeg zodat je erin kunt wandelen of fietsen, om zich nadien bij vloed weer helemaal te vullen met zeewater: de baai van de Somme in Picardië. De natuurlijke ‘trechter’ van 20 kilometer lang en 5 kilometer breed bij de monding van de Somme-rivier is daardoor de bakermat van een ongewone verzameling flora en fauna. Naast alle eetbare baaiplanten vind je er ook ‘fruits de mers’ zoals de bouchot-mosseltjes, die op palen vlakbij het strand groeien. En er is het onvolprezen agneau pré-salé, het succulente, naar peterselie smakende vlees van lammeren die grazen op zoute schorren die enkel bij springtij onder water lopen. 

Met laarzen door de baai

Om zicht te krijgen op het systeem van de getijden, is er geen betere manier dan met eb een wandeling te maken van het dorpje Le Crotoy naar Saint-Valery aan de overkant. Net zoals op de Wadden kun je hier de droogliggende baai onder leiding van een natuurgids exploreren. Die gids is een must, want als leek heb je geen idee van de bedrieglijke snelheid van het getij. We trekken onze rubberlaarzen aan, met het oog op de grote plassen en de diepzwarte modder waar we naar verluidt helemaal in kunnen wegzinken. Bij vloed stroomt het water met een rotvaart van maar liefst drie tot zes meter per seconde de baai in, en dus moeten we drie uur vóór hoog tij aan de overkant zijn. Piece of cake, al  houden we onderweg geregeld halt om tal van planten te determineren. Ook de kids in ons gezelschap vinden het tochtje geweldig: ze krijgen veel uitleg, maar op een ludieke manier. Ze mogen zelf een gat in de grond graven, wormen uit het zand pikken of een krabje vastpakken. De baai van de Somme verzandt tegen sneltempo. De oorzaak is een klein plantje: Engels slijkgras, dat de zandbanken elk jaar twee centimeter ophoogt.  Daardoor zijn de vissersboten in de haven van Saint-Valery verdwenen. Sommige stukken van de baai zijn zelfs met gras begroeid en lopen enkel nog bij springtij onder. Ze vormen gigantische weides (‘prés salés’) waarop schapen grazen en waarvan je je moeilijk kunt voorstellen dat ze eigenlijk in het water liggen. Het ontstaan van zandbanken en duinen heeft gezorgd voor een gevarieerde flora en fauna, met slikken en schorren en een reusachtige hoeveelheid planten. Je vindt hier onder meer de naar zout smakende ‘salicorne’ of zeekraal, het zilt smakende plantje dat je rauw eet of inlegt op azijn. Maar het komt het best tot zijn recht in de pan, gebakken met knoflook en aardappeltjes. En er zijn de ‘oreilles de cochon’ of lamsoor, de ‘spinazie van de zee’ die je rauw in salade gebruikt of bakt in boter bij een steak. Om maar te zeggen: de natuur is gul hier.                                                                                   

Belle époque in zuurstokkleurtjes

De twee charmante dorpjes aan weerskanten van de 5 kilometer wijde monding van de Somme hebben iets exotisch, want iedereen leeft hier op het relaxte ritme van de baai. De jachthaven, de steile kasseistraatjes en de kleine vissershuizen zorgen in Saint-Valery voor een op en top vakantiesfeer. Maar ook in Le Crotoy vind je boetieks vol leuke spulletjes en veel lekkere souvenirs waarvoor je dacht dat je ernaar Bretagne of Normandië moest. We rijden nog een stuk verder richting het badplaatsje Mers-les-Bains. Onderweg in Ault-Onival hebben we een prachtig uitzicht op de metershoge kliffen en witte krijtrotsen die deze zijde van het Kanaal afbakenen. Maar het hoogtepunt van Mers-les-Bains zijn de 19de-eeuwse strandhuizen en villa’s vlak naast zee, met houten luiken, ramen en balkons versierd met allerlei kunstige ornamenten. De fraaie gevels zijn geschilderd in felle tinten groen, roze, lichtblauw en oranje, net zoals ze eruit zagen toen de rijke bourgeoisie hier tijdens de zomer woonde. Als je de statige landhuizen en villa’s aan de kust ziet besef je goed waarom de beroemde schrijver Jules Verne aan de baai van de Somme een buitenhuis had. En waarom hij uitgerekend hier de inspiratie opdeed voor zijn wereldberoemde ’20.000 mijlen onder zee’.

In een pirogue naar de zeehonden

Splash, splash! Splash, splash! Het ritmische geluid van 12 peddels die om beurten het water raken is van een rustgevendheid die ons haast in trance brengt. Een supertip: stap aan de kajakclub van Saint-Valery in een bootje en vaar de baai in, en het wordt net zoals bij ons een hoogtepunt van je bezoek. Varen doe je in een ‘pirogue’, een smalle kano die al eeuwenlang wordt gebruikt op de Polynesische eilanden en in evenwicht wordt gehouden door de andere kano die er met een houten staaf aan is verbonden. Slechts één ding moet je onthouden, volgens onze begeleider Sébastien. Als hij ‘allez ip’ roept, draaien we onze peddelkant om van stuurboord naar bakboord.  Nadenken hoef je dus niet veel, zodat we met volle teugen genieten van de elementen. De wind blaast in ons gezicht, en we ruiken de zilte zeelucht. Wat een heerlijk weg van de wereld-gevoel! Langs een klein kanaaltje varen we via Le Hourdel richting zee, intussen laverend tussen de zandbanken. Plots duikt vlak naast ons een zeehondenkopje op boven de waterlijn. Fantastisch!  En we worden verwend, want we krijgen vandaag zelfs 15 van de 400 zeehonden die hier leven te zien, sommige zelfs met jongen. Na een dik uur houden we halt op een grote zandbank, wachtend op het hoog tij. Langzaam begint de binnenkomende zee de zandbanken op te vreten, en is het tijd om terug te keren. Er staat een stevige wind en bij momenten moeten we stevig doorpeddelen. Maar we genieten van het veranderde landschap en van de vele vogels die nu verschijnen, zoals de lepelaar en de aalscholver. Een zeesafari is dé manier om de baai op een avontuurlijke manier te ontdekken, gekruid met de nodige porties adrenaline.

Gekakel in Marquenterre

Met een oppervlakte van 200 hectare is het Parc du Marquenterre in Saint-Quentin-en Tourmont de grootste toeristische trekpleister in de regio. Elke natuurliefhebber vindt dit natuurreservaat geweldig, ook al omwille van de dagelijkse gratis rondleidingen met gids. De duinen, rietkragen, bossen en moerasland met een mix van zout en zoet water vormen een schitterende natuurplek waar meer dan 300 vogelsoorten met z’n duizenden nestelen, overwinteren of uitrusten op hun trek. Fantastisch wat hier allemaal bij elkaar zit: blauwe reigers, steltkluten, aalscholvers, zilverreigers, ooievaars, lepelaars, Afrikaanse kraanvogels, meerkoeten, ganzen, zwanen. Het is een gekakel en gejoel van jewelste. Elk jaar komen ze terug, want ze weten dat het hier veilig is. Eten doen ze in de Baai van de Somme, hun restaurant, en het natuurreservaat Marquenterre is het hotel waar ze slapen.

Je kan als bezoeker kiezen uit 3 verschillende routes die over 6 kilometer paadjes voeren rond enkele grote wateroppervlaktes. Voortdurend kom je kijkhutten tegen met een gids met een ultra-verrekijker bij de hand, die je een heleboel uitleg geeft bij alles wat je ziet. Zo kun je de vogels van dichtbij observeren en is dit ook een heel interactieve belevenis.

Op wereldreis in de abdijtuin

Nog een aanrader: de uitgestrekte tuin van 8 hectare rond de voormalige cisterciënzerabdij van Valloires, waar je in vijf verschillende belevingstuinen een collectie van 5.000 planten van over de hele wereld kunt bewonderen. Tuinontwerper Gilles Clément gaf zo een plaats aan een uitzonderlijke privécollectie Aziatische planten, en hield daarbij enkel rekening met esthetiek. Klassieke creaties zoals een Franse landschapstuin met een groot grasveld wisselen dus af met wilde, natuurlijke compartimenten zoals een prachtige praïrie met klaprozen en bijen of een tuin der zinnen. Maar het mooiste plekje van deze sfeervolle belevenis is de rozentuin bij het historische gebouw, aangelegd in grote vierkanten die doen denken aan de vroegere moestuin van de abdij.