Het Coast to Coast Path: kruistocht in afritsbroek

Twintig jaar geleden ben ik met een dagboekje onder mijn arm vertrokken op een lange wandeling. Geen relaxed ommetje, maar een trektocht waarbij ik heel Engeland zou doorkruisen. De route: van de Ierse Zee naar de Noordzee. Mijn conditie: twijfelachtig. Mijn ervaring met langeafstandswandelingen: nul. Noem het gerust jeugdige overmoed.

Onlangs vond ik dat oude dagboek terug en besloot ik om, meer dan twintig jaar later, opnieuw die indrukwekkende reis te maken. Ik zou letterlijk wandelen in de voetsporen van het meisje dat ik lang geleden ben geweest. Een tocht die zowel inspannend als emotioneel zou blijken. Waarom ik wilde terugkeren, had ik je bij vertrek niet kunnen zeggen. Dat antwoord zou ik pas krijgen na bijna driehonderd kilometer lopen, helse spierpijn en eindeloos, soms genadeloos, veel mijmertijd.

Herinneringen

Afgelopen juni vertrok ik naar Engeland met mijn partner, filmregisseur Mark Limburg, die een documentaire maakt over de tocht. Ik had weinig herinneringen aan destijds. Twintig jaar is lang; slechts vage beelden en enkele markante gebeurtenissen had ik onthouden. Zoals die nacht toen ik sliep in een zogenaamde barn, een veel te fraai woord voor de stinkende schuur waar ik voor een paar pond mocht slapen. Ik herinner me de geur van rottend hout en de harde planken waar ik op lag. Ik heb er geen oog dichtgedaan.

Nog een herinnering was die aan de stier. Ik wandelde, bleu als ik was, destijds in frivole jurkjes omdat ik afritsbroeken nogal saai en lelijk vond. Maar, een wapperend bordeauxrood jurkje lijkt ineens een minder goed idee als je een weide met een joekel van een stier moet oversteken. Het beest kwam op me afgestoven alsof hij in de arena in Sevilla was. Ik rende met mijn zware rugtas naar de overkant en scharrelde omhoog tegen een oer-Engels stenen muurtje waar ik mezelf overheen liet vallen. Auw! Nee, zoiets vergeet je niet.

Jazeker, een afritsbroek

Twintig jaar geleden bevond ik me in een heel andere levensfase. Ik stond aan het begin van alles: school net klaar, ik zou dat jaar verhuizen van Gent naar Amsterdam en het voelde alsof de hele wereld voor me openging. Inmiddels ben ik veertiger en schrijver, woon al jaren in Amsterdam. Was ik beter voorbereid die tweede keer? Ik droeg absoluut duurdere wandelschoenen, heuse anti-teeksokken en, jazeker, een afritsbroek. Toch voelde ik me haast net zo onervaren in het wandelen als destijds. Groot voordeel: de route werd dit keer duidelijk aangegeven door, twintig jaar geleden niet voor te stellen, een Nederlandssprekende app.

Wat de Coast to Coast uitzonderlijk maakt, is het gevarieerde landschap. Je doorkruist maar liefst drie verschillende nationale parken. De route voert je van de Ierse Zee en de kust met haar spectaculaire kliffen; over de dramatische heuvels en langs de epische meren van het Lake District; door de lieflijke en schilderachtige Yorkshire Dales; de woeste, rauwe schoonheid van de North York Moors; om te eindigen in het pittoreske kustplaatsje Robin Hood’s Bay.

Onderschat het niet

De Coast to Coast wordt door wandelaars nogal eens onderschat. Ook ik had als twintiger vooraf een duidelijke voorstelling van de wandeling: zoetgroene, over heuvels glooiende paadjes met zachte aarde die sloffig onder je voeten veert. Natuurlijk zou de zon schijnen, altijd. Ik zou volkomen gelukkig door het idyllische landschap fladderen van kust naar kust. De werkelijkheid bleek anders. Ik weet nog dat ik overdonderd was door de taaie eerste etappe en me toen al afvroeg hoe ik in hemelsnaam ooit de overkant zou halen? Meermaals heb ik de bedenker van de wandeling vervloekt.

Alfred Wainwright, de godfather van het Coast to Coast Path, was een boekhouder uit Lancashire met een passie voor het Lake District en lange wandelingen. Hij vond dat wandelen altijd een beetje afzien moest zijn en heeft bepaalde stukken van zijn tocht lang en uitdagend gemaakt. It’s no picnic, zeggen de Engelsen; dat geldt ook voor de Coast to Coast. Het weer in de streek is onvoorspelbaar, kan snel omslaan en extreem zijn – zoals ik tijdens mijn tweede oversteek zou ervaren.

Schoenen dompelen

Ondanks de rugtas die ik had gepakt met legio noodgevallen en weersomstandigheden in gedachten, was ik niet voorbereid op de Britse hittegolf van afgelopen juni. We begonnen al te zweten toen we op het strand van St Bees, het startpunt van de route, onze wandelschoenen onderdompelden in zee. Niet om af te koelen, maar omdat Wainwright het in zijn gids voorschrijft: de Coast to Coast begin je met je wandelschoenen in de Ierse Zee, een soort wandeldoop, en bij aankomst aan de overkant waad je met diezelfde schoenen door de Noordzee. Dan is de tocht volbracht.

Het uitzicht vanop de kliffen van St Bees was ongelooflijk: een straalblauwe lucht stak af tegen de grillige rotsen. We liepen langs steile kliffen waar papegaaiduikers en zwarte zeekoeten hun nesten hadden gebouwd. Overal zagen we wuivende grassen, lage boompjes, paardenbloemen. Aan beide kanten, zo ver als je kon kijken: kronkelende kliffen die zich als versteende golven in de zee begaven. De zon was verzengend en het uitzicht deed me denken aan veel zuidelijker plekken waar ik ben geweest: het Portugese eiland Madeira of het Cinque Terre pad in Noord-Italië.

Adembenemende vergezichten

Via het meer van Ennerdale liepen we die eerste dagen door het fenomenale Lake District. Geen zeebries meer, nog steeds geen schaduw, maar steile, stenen heuvels die we vaak vloekend bedwongen. Tijdens de adembenemende vergezichten over de trotse toppen en de stille meren begrepen we telkens weer waarom. We kwamen langs de meest afgelegen jeugdherberg van Engeland met een hoog hansengrietje-gehalte: de Black Sail Hut, en door het schrijversdorp Grasmere waar William Wordsworth heeft gewoond.

Na de uitdagingen van het Lake District, met afstand het zwaarste gedeelte van de tocht, waren de Yorkshire Dales een verademing: lommerrijke bossen, kabbelende riviertjes, charmante dorpjes. Het voelde als thuiskomen. De rivier Swale bleef ons lange tijd vergezellen. Pas na Richmond, het grootste plaatsje op de route, hebben we haar verlaten en trotseerden we onze eerste ‘moors’.

Ruige, romantische onherbergzaamheid

Als je verwend bent met de vruchtbaar glooiende Yorkshire heuvels, vormt het barre heidelandschap, dat Emily Brontë inspireerde tot het schrijven van Wuthering Heights, een schril contrast. Maar ook de North York Moors hebben hun eigen magie: de dieppaarse heide, de eindeloze vergezichten, de historische stenen, en de ruige, zonder meer romantische, onherbergzaamheid.

Waar en wat de tocht me persoonlijk heeft gebracht, zal ik proberen in mijn boek te beschrijven. Want een wandeling is veel meer dan een landschap. Een route als de Coast to Coast, loop je niet alleen. Ik heb Britse, Franse, Amerikaanse en Nieuw-Zeelandse mede-wandelaars ontmoet waar ik onderweg lange gesprekken mee heb gevoerd over het lopen en het leven. Ook deze ontmoetingen maakten mijn tweede ‘kruistocht’ onvergetelijk.

Na twintig jaar heeft de Coast to Coast me opnieuw betoverd en geïnspireerd. Het is een uitdagende, bij vlagen spectaculaire, gevarieerde tocht die, dankzij de aanpassingen die dit jaar worden uitgevoerd, nog meer wandelaars zal aanspreken. Ondanks het bloed, het zweet en de tranen die er ook deze keer bij kwamen kijken, weet ik één ding zeker. Als het lot me goed gezind is, loop ik Wainwrights wandeling over twintig jaar weer.

Het boek van Sarah Meuleman zal in het voorjaar van 2024 verschijnen bij House of Books.