Praktische informatie: Vennbahn-Radweg fietsroute

Over de Vennbahn-Radweg

De Vennbahn-Radweg loopt over het grondgebied van Duitsland, België en Luxemburg. De route klimt van Aken geleidelijk naar de Hoge Venen, een plateau rijk aan hoogveen, heide en bos, en zakt via de Ourvallei naar Troisvierges in het noorden van Luxemburg. Een groot deel van de route ligt binnen het Duits-Belgische Natuurpark Hoge Venen-Eifel (2.760 km²). De Vennbahn-Radweg werd aangelegd in de bedding van een stilgelegde spoorweg. De 125 kilometer lange route voert van Aken (D) via Raeren (B), Monschau (D), Waimes (B), St. Vith (B) en Burg Reuland (B) naar Troisvierges (L).

De Vennbahn - een bewogen verleden

Voor het Deutsche Reich was de Vennbahn (letterlijk ‘spoorweg van de Venen’) een vitale verbinding tussen de koolmijnen rond Aken en de hoogovens in Luxemburg en Lotharingen. Het traject van Aachen-Rothe Erde naar Monschau werd in 1885 ingewijd. Vier jaar later werd de spoorlijn doorgetrokken naar het Luxemburgse Ulflingen (nu Troisvierges). Het hoofddoel van de Vennbahn was snel en makkelijk vervoer van kolen en ijzererts. In de Eerste Wereldoorlog werd het spoor bovendien gebruikt voor het transport van soldaten en goederen naar het front. Na de oorlog werden de Pruisische kantons Eupen en Malmedy door het Verdrag van Versailles bij België gevoegd, waardoor de spoorlijn voortaan diverse keren de nieuwe grens kruiste. Om oeverloze grenscontroles te vermijden, werd daarom beslist om de spoorweg met alles erop en eraan aan België toe te wijzen.

Na de Eerste Wereldoorlog nam het belang van het goederenverkeer af. Lotharingen hoorde inmiddels bij Frankrijk, het handelsverkeer met België was beperkt en Luxemburg oriënteerde zich meer op Frankrijk. In de Tweede Wereldoorlog kreeg de spoorlijn zwaar te lijden tijdens de Slag om de Ardennen. Vele bruggen en tunnels werden opgeblazen door het terugtrekkende Duitse leger, belangrijke spoorwegcentra zoals St. Vith zwaar gebombardeerd door de Geallieerden.

Toch zouden op sommige deelstukken nog tot in de jaren 80 sporadisch goederentreinen rollen. Zo werd de Vennbahn door het Belgische leger gebruikt voor het transport van zwaar materiaal naar het kamp van Elsenborn. Later werd nog geprobeerd om de spoorlijn voor toeristische doeleinden te exploiteren, maar dat werd geen succes. Tijdens het afgelopen decennium werden de sporen stap voor stap gedemonteerd en vervangen door een grensoverschrijdende fietsroute, de Vennbahn-Radweg.

Zwaarte & moeilijkheidsgraad van de Vennbahn-Radweg

Het is een redelijk makkelijke fietsroute. Tussen Aken en Lammersdorf wordt op een afstand van 35 kilometer een hoogteverschil van 400 meter overwonnen, maar daar merk je nauwelijks iets van. De maximale stijgingsgraad bedraagt 1,7 %! Vanaf omliggende dorpen (zoals Monschau) vereist de toegang tot de Vennbahn soms wel een stevige klimpartij.

Het traject is intussen bijna geheel verhard. In mei 2021 wordt het laatste ontbrekende stuk (ca. 5 km) tussen Lammersdorf en Konzen geteerd. Om de Vennbahn-Radweg te fietsen volstaat een gewone toerfiets. Zelfs met een racefiets kan het (met uitzondering van twee korte stukjes).

Het overgrote deel is verkeersvrij. De Lengelertunnel, die oorspronkelijk deel uit zou maken van de route, is voor fietsers taboe. Hier regeren de vleermuizen, die er hun intrek hebben genomen. De Vennbahn-Radweg maakt er een kleine omweg. Vooral voor wie vanuit Aken komt aanfietsen, betekent dit een pittige klimpartij – met een stijging tot 10%.

Navigatie tijdens de Vennbahn-Radweg

De Vennbahn-Radweg is in beide richtingen volledig bewegwijzerd, van Aachen Hauptbahnhof (Centraal Station) tot Troisvierges. De markering bestaat uit het karakteristieke blauw-gele logo. Op interessante punten zijn bovendien borden met achtergrondinfo geplaatst.

Beste seizoen voor de Vennbahn-Radweg

Van mei tot oktober. Dit is ook de droogste periode. De wintermaanden zijn vaak koud en nat (incl. sneeuwval). Mijd het populaire Monschau tijdens het weekend of op feestdagen vanwege de grote drukte.

Vervoer naar de Vennbahn-Radweg

Auto: Met de auto is de Vennbahn-Radweg het snelst te bereiken. Aken, het beginpunt, ligt op 200 km van Utrecht (ca. 2,5 uur rijden). Troisvierges ligt op 290 km (ca. 3 uur rijden).

Trein: Vanuit Utrecht trein je in ongeveer 3 uur naar Aken via Maastricht of Heerlen.

Voorbeeldreis:

• Heen: Amsterdam - Heerlen - Aachen Hbf
• Tijd:  ieder uur
• Reisduur: ca. 3.30 uur
• Terug: Troisvierges - Luik - Maastricht - Amsterdam
• Tijd:  iedere 2 uur
• Reisduur: ca.  5 uur

Vervoer ter plaatse

Trein: Vanuit Troisvierges kun je naar Aken terug per trein, met overstap in Liège-Guillemins (ca. 2 uur). Fietsen kunnen op alle treinen worden meegenomen, behalve op de Thalys en de ICE. Vermijd echter de spitsuren. Bedenk ook dat de trein maar een beperkt aantal fietsen kan meenemen (tijdig reserveren!). www.belgiantrain.be

Voor groepen komt deze mogelijkheid dus niet in aanmerking en is een shuttle met bus of taxi handiger (zie verder).

Shuttle-service:

• Fietsbus Aken - Kalterherberg
  Op het traject tussen Aken en Kalterherberg rolt tussen juni en oktober op zondag en op (Duitse) feestdagen een fietsbus. Reserveren kan telefonisch via +49 241 91 28 90 tot vrijdag 12 uur vóór de betreffende fietsdag. Meer informatie op www.avv.de.
• Taxi
  Taxi Feyen
  Alter Römerweg 12
  B-4770 Amel
  Tel. +32-80 34 90 87
  info@taxi-feyen.com
  www.taxi-feyen.com
• VR-Venntouristik
  Unterer Stehling 10a
  D-52156 Monschau
  Tel. +49-24 72-802 81 75
  vr-venntouristik@t-online.de
  www.vr-venntouristik.de
• Shuttleservice voor groepen
  Siepen Radreisen
   Schillingstraße 48
  D-52355 Düren
  Tel. +49-24 21-88 97 50
  kontakt@siepen-reisen.de
  www.siepen-reisen.de/vennbahnradweg
  Transport met bus en gesloten fietsaanhangwagen.
• Huurfietsen
  Radstation am Hauptbahnhof Aachen
  Bahnhofstraße 22
  D-52064 Aken
  Tel. +49-241-99 03 32 16
  radstation@wabe-aachen.de
  www.wabe-aachen.de/de/radstation-radwerkstatt
  Vlak bij de Vennbahn-Radweg.

Georganiseerd:de 4-Landen fietstour, over de Vennbahnroute

Bij Fietsrelax kun je een 4-landen rondtocht dwars door het markante heuvelland van Ardennen en Eifel, waarbij je als onderdeel vrijwel de gehele Vennbahn fietst en een deel van de 'Benjaminse' route naar Zuid-Europa. De start van deze schitterende natuurfietsvakantie is in  Maastricht.

Overnachten langs de Vennbahn-Radweg

Langs de Vennbahn-Radweg vind je een ruime keuze aan overnachtingsmogelijkheden voor elk budget. Wij sliepen op de volgende adressen:

Aquis Grana City Hotel
Büchel 32/Buchkremerstraße
D-52062 Aachen
tel. +49-241-44 30
info@hotel-aquisgrana.com
www.hotel-aquisgrana.com
Groot, modern hotel in het centrum van Aken, aan de voetgangerszone. Vraag in het weekend (vr en za) bij voorkeur naar een kamer aan de rustigere achterkant. Fietsgarage. Tweepersoonskamer met ontbijt vanaf € 70.

Hotel Alt Montjoie
Stadtstraße 18
D-52156 Monschau
info@alt-monschau.de
www.alt-monschau.de
Klein, familiair hotel in het hartje van Monschau. Overdag heerst in het stadje een gonzende bedrijvigheid, maar 's nachts is het heerlijk rustig. Fietsgarage. Tweepersoonskamer met ontbijt vanaf € 69.

Relax Hotel Pip-Margraff
Hauptstraße 7
B-4780 Sankt Vith
tel. +32-80 22 86 63
info@pip.be
www.pip.be
Groot, modern spahotel met mooi ingerichte kamers, in het centrum van St Vith. Uitgebreid wellness-aanbod met rotszwembad, sauna, solarium, whirlpool, nevel- en regendouche. Uitstekend restaurant! Fietskelder. Tweepersoonskamer met ontbijt vanaf € 120.

NB Sinds begin 2014 werd het Duitse Bett+Bike-label van de organisatie ADFC (reeds toegekend aan bedrijven in Aken, Monschau en het Luxemburgse Troisvierges) tot Oost-België uitgebreid. Daardoor kunnen fietsers nu langs het volledige traject terugvallen op fietsvriendelijke accommodatie.

Eten en drinken langs de Vennbahn

Langs de route vind je elke dag diverse mogelijkheden om proviand in te slaan of een hapje te eten.

Dag tot dag routebeschrijving Vennbahn-Radweg

Dag 1

Aachen-Rothe Erde - Kornelimünster - Raeren - Roetgen - Monschau
Lengte: 48,5 km
Tijd: 3-4 uur

De Vennbahn-Radweg begint bij het station Aachen-Rothe Erde. Vandaar rol je door parken en rustige buitenwijken de stad uit. In het bedevaartsoord Kornelimünster, een voorstadje van Aken met een gezellige middeleeuwse kern, is van de stad al niets meer te bespeuren. In Walheim, het volgende plaatsje, zijn nog oude diesellocomotieven te bewonderen. Dan begin je geleidelijk te klimmen naar het plateau van de Hoge Venen (max. stijging 1,7 %). Daarbij volg je tot Raeren de rails van een bewaard gebleven stuk van de Vennbahn. In het station van Raeren staan nog meer oude locs. Voorbij Raeren werden de sporen verwijderd. Door uitgestrekte bossen gaat het via Roetgen verder lichtjes bergop tot Lammersdorf. Het volgende deelstuk door de venen naar Konzen wordt in mei 2021 geasfalteerd, zodat de Vennbahn-Radweg dan quasi volledig geasfalteerd zal zijn. Ten slotte linksaf (niet bewegwijzerd) steil omlaag naar het schilderachtige vakwerkstadje Monschau.

Dag 2

Monschau - Kalterherberg - Waimes - Born - St. Vith
Lengte: 44 km
Tijd: 3 uur

Vanuit Monschau brengt een korte, pittige klim je terug naar het tracé van de Vennbahn. Over een imposante spoorwegbrug, het Viadukt Reichenstein, rol je naar Kalterherberg. Tussen Kalterherberg en Sourbrodt wijkt de fietsroute een klein stukje (ca. 3 km) af van het oorspronkelijke tracé van de Vennbahn, omdat deze hier een Natura 2000-gebied doorkruist. In Waimes opletten dat je de afslag (linksaf rijden!) niet mist, want er gaat ook een fietsroute (RAVeL L45) over een voormalige spoorlijn rechtdoor richting Malmedy. In Born rol je onder de Freiherr-von-Korff-Brücke door, nóg een indrukwekkend spoorviaduct. Ten slotte door een licht golvend open landschap verder zuidwaarts naar St. Vith.

Dag 3

St. Vith - Lommersweiler - Burg-Reuland - Lengeler - Troisvierges
Lengte: 32,5 km
Tijd: 2,5 uur

Je verlaat St. Vith richting Neidingen, waar je weer aanpikt op het tracé van de Vennbahn. Via de Lommersweilertunnel en de valleien van Our en Ulf gaat het verder naar Burg-Reuland (burchtruïne) en Lengeler, waar het fietspad weer even van het oorspronkelijke tracé van de Vennbahn afwijkt. Een bewegwijzerde omleiding voert westwaarts langs de Lengelertunnel. Een venijnig ommetje met een stijgingspercentage tot 10 procent!

De Lengelertunnel zelf is niet toegankelijk, want daar steekt een vleermuiskolonie een stokje voor. Vanuit Wilwerdange bereik je weldra het eindpunt in Troisvierges.

*Variant: Wanneer je de route in 2 dagen fietst, is het raadzaam de etappes 2 en 3 te combineren.

Bezienswaardigheden langs de Vennbahn-Radweg

Aken

Aan de Dom kom je in Aken niet voorbij. De kerk werd in 1978 als eerste Duitse monument op de werelderfgoedlijst van de Unesco geplaatst. Het centrale gedeelte, de Mariakirche, was ooit de hofkerk van Karel de Grote. Bekijk zeker het vergulde Karelschrijn (met de botten van de keizer) en de imposante marmeren troon van Keizer Karel.

De Domschatzkammer (aan de overkant van de straat) bevat de belangrijkste kerkschat ten noorden van de Alpen. Blikvangers zijn o.m. het met edelstenen en parels gesmukte Lotharkruis (rond 1000), het vergulde armreliquarium (1481) en de gouden Karelsbuste (met het schedeldak van de keizer).
 

Monschau

In de 18de eeuw was Montjoie, zoals Monschau tot 1918 heette, een wereldcentrum van de lakennijverheid. Die bloeitijd leeft verder in de prachtige herenhuizen en schilderachtige vakwerkhuizen langs de Roer. Niet te missen: het prachtige interieur van het Rotes Haus, het mooiste herenhuis van de stad. Een must voor mosterdliefhebbers is een bezoek aan de Historische Senfmühle Monschau, een van de laatste traditionele mosterdmolens. In de koffiebranderij Caffee-Rösterei Maassen branden de broers Werner en Peter Maassen nog koffie op dezelfde wijze als hun overgrootvader, wijlen Wilhelm Maassen.

Fania

In het Natuurparkcentrum Botrange dompelt de permanente tentoonstelling ‘Fania’ de bezoeker onder in de wereld van de Hoge Venen. In het interactieve museum worden op levendige wijze diverse aspecten toegelicht: het klimaat, de ondergrond, het landschap zoals het was voor de komst van de mens, oude beroepen van de veenbewoners enz. Boeiende films over het turfsteken en het renatureren van de venen. Ook voor kinderen spannend: de ‘vijfzintuigen-tunnel’, het takkennest van de eekhoorn en het ‘blotevoetenpad’.

Fietskaarten voor de Vennbahn-Radweg

• Bikeline Vennbahn-Radweg, 1:50.000, uitg. Esterbauer, € 15,50. Handige topogids met talrijke adresjes (fietsvriendelijk logies, eethuisjes, fietsenmakers enz.) en veel achtergrondinformatie.

• Vennbahn, 1:100.000, uitg. Toeristisch Agentschap Oost-België, € 4,50 + verzendingskosten, verkrijgbaar in de webshop van www.ostbelgien.eu/nl. Op de kaart vind je ook allerlei nuttige adressen, zoals fietsvriendelijke accommodatie (‘bed+bike’), E-bike verhuurstations, fietsenmakers enz.