Wandelen in Vanoise, Tarentaise en Maurienne

De bergen in de Vanoise zijn opgebouwd uit diverse gesteentesoorten en dat is een streling voor het oog. Tel daar het ontbreken van gemotoriseerd verkeer en mountainbikers bij op en het wordt nóg interessanter. Bovendien valt er relatief weinig regen en schijnt de zon er flink. Ook aantrekkelijk: het mooie contrast tussen de alpenweiden en de gletsjers, en tussen de grillige rotswanden en de kabbelende beken en diepblauwe meertjes.

Ligging van het wandelgebied

Het Massif de la Vanoise ligt in het departement Savoie. Dit bergmassief wordt in het noorden begrensd door de Tarentaise en in het zuiden door de Maurienne. In het oosten grenst het Parc National de la Vanoise aan het Italiaanse Parco Nazionale Gran Paradiso. De Vanoise, de Tarentaise en de Maurienne liggen ingeklemd tussen de autoroute A40 van Chambéry naar Moûtiers en de A43 van Chambéry naar Modane en zijn dus goed bereikbaar. Fijn om te weten dat je zó naar dit gebied toe rijdt, maar belangrijker is wat je er kunt doen en of het de moeite waard is. Het nationale park is zonder twijfel het interessantste deel vanwege het ontbreken van skipistes en de aanwezigheid van de grote bergen, zoals de steil uit de aarde oprijzende Grande Casse (3.852 m), de hoogste van het massief, en de spitse top van de Aiguille de la Grande Sassière (3.747 m).

Skigebied en nationaal park

Dit hele gebied is bekend vanwege de wintersport én vanwege het nationale park, twee tegenstrijdige dingen. Men zegt zelfs dat dit het grootste, lelijkste (qua skidorpen, nadrukkelijk niet qua skipistes), maar ook veelzijdigste wintersportgebied ter wereld is. Het nationale park beslaat een groot deel van het Massif de la Vanoise. Bij het bepalen van de parkgrenzen is rekening gehouden met de skimogelijkheden: een aantal skiliften loopt letterlijk tot aan de parkgrens. Het kan comfortabel zijn om met de kabelbaan omhoog te zweven en op hoogte aan een tocht te beginnen, maar veelal is de consequentie dat je vrij lang over een skipiste loopt die in de zomer tot wandelpad is gebombardeerd. Een skipiste dient echter een heel ander doel, namelijk lekker steil en snel naar beneden zoeven, terwijl een wandelaar graag over een uitzichtrijk, mooi wandelpad loopt dat in comfortabele zigzags stijgt. De Vanoise is prachtig en een regelrechte aanrader, maar kies je wandelingen wel met zorg uit.

Parc National de la Vanoise

Het Parc National de la Vanoise grenst aan het Parco Nazionale Gran Paradiso. De twee parken zijn in 1972 gaan samenwerken, waardoor er een 1250 km² groot beschermd gebied is ontstaan. Het PN de la Vanoise werd in 1963 opgericht: het was het eerste nationale park in Frankrijk, dat inmiddels 10 nationale parken telt. Drie daarvan liggen op overzees grondgebied, de andere 7 parken liggen in Frankrijk.

Een van de voornaamste doelen van de oprichting van het park was om dit grandioze gebergte te beschermen tegen de desastreuze gevolgen van het skitoerisme.

De parkregels

Alleen bergwandelaars en klimmers zijn welkom in het park. De hond kan niet mee, zelfs niet aangelijnd. Je mag er geen lawaai maken of dieren opjagen. Voor mountainbikers zijn er enkele tracks, maar verder is het park streng verboden terrein. Ook parapenters, basejumpers etcetera zijn niet welkom. Vanzelfsprekend mag er niet gejaagd worden en moeten alle bloemen blijven staan.

De grazige alpenweiden zijn vanaf half juni, zodra het gras voldoende gegroeid is en de bloemen volop bloeien, het territorium van grote kuddes schapen en koeien. Die leveren topkwaliteit melk omdat ze voldoende beweging krijgen en hun dieet uit onbespoten grassen en kruiden bestaat. Soms kun je onderweg kaas kopen, ter plekke geproduceerd. Je hoeft geen kenner te zijn om het verschil te proeven tussen een stuk fabriekskaas van koeien die nooit gras zien, laat staan eten, en koeien die op een alpenweide grazen.

Flora en fauna

Planten en dieren gedijen goed in de Vanoise, hoe kan het ook anders. Er zijn ruim duizend plantensoorten. De kleine, dieprode vanille-orchis verspreidt een zachte vanillegeur. Het roestbladig alpenroosje bloeit van eind juni tot half juli en de gletsjerranonkel is met zijn tere witte blaadjes en gele hart een opvallende plant. Bergmarmotten zijn makkelijk te spotten, vooral als ze lekker liggen te zonnen. Bij gevaar vluchten ze direct naar hun hol, maar deze marmotten zijn erg nieuwsgierig: als je heel stil op een paar meter afstand blijft staan, komen ze bijna zeker na een tijdje toch kijken of je al bent vertrokken. Als je regelmatig naar de hemel kijkt, spot je wellicht een lammergier, een oehoe of een steenarend. Waar sedum (vetblad) groeit, zie je misschien de zeldzame Apollovlinder, want deze witte vlinder met haar rode en zwarte stippen zet haar eitjes op of vlak bij dit plantje af. De rupsen die uit die eitjes komen, vreten eerst de bloemen en vervolgens de bladeren van de sedum op. De kans dat je steenbokken of gemzen ziet is groot.

Standplaatsen

Er is een overvloed aan accommodaties, van smakeloze skidorpen tot sfeervolle hotels en chambres d’hôte, en kleine en grote campings. De volgende plaatsen zijn geschikt als uivalsbasis voor wandelingen.

• Vanuit Bourg-St-Maurice: Pelsey en Les Arcs.
• Vanuit Moûtiers: Champagny-en-Vanoise (en Champagny-le-Haut), Pralognan-la-Vanoise en Val Thorens.
• Vanuit Ste-Foy-Tarentaise: Tignes, Val d’Isère, Col de l’Iseran
• Vanuit Modane: Bonneval-sur-Arc.

Aanrader: Camping Municipal Le Canada in Champagny-le-Haut, iets voorbij skioord Champagny-en-Vanoise. Verwacht geen luxe, wel een groot terrein met een leuk restaurant. Eenmaal voorbij Champagny-en-Vanoise zijn er geen skiliften meer.

Beste tijd

Eind juni tot en met september, net als in de meeste berggebieden van de Alpen.

Bergredding

(00 33) (0)479 05 11 88; of 112

Zet dit nummer voor vertrek in je mobiele telefoon en zorg dat je telefoon volledig is opgeladen.

Dagtochten

Hieronder enkele voorbeelden van mooie wandelingen in de Vanoise. Zie de informatieve sites voor een overzicht van alles wat er mogelijk is.

• Geologiewandeling vanuit Courchevel: Crêtes du Mont-Charvet. Moeilijke wandeling (T4), duur 6 uur, stijgen/dalen 870 m.
  Per auto naar het Lac de la Rosière (1536 m), waardoor je min of meer buiten de liftenzone komt. Hoogste punt: Col de la Grande Pierre (2403 m). Eerst door een zone met gips-gesteente, dat van de bergen ‘stroomt’. Vervolgens over een lange graat – die het gevolg lijkt te zijn van een groot bombardement – tussen de Col de la Chal en de Col de la Grande Pierre. Het pad slingert tussen rotsblokken en enorme gaten. Die gaten zijn het gevolg van het oplossen van het gipsgesteente dat geïntegreerd zat in de rots en dat er als gevolg van erosie nu tussenuit is. Rijke flora, waaronder het venusschoentje, een zeldzame orchideeënsoort. De route: P Lac de la Rosière – Col de la Chal (2069 m) – Col de la Dent (2119 m) – Crête du Mont-Charvet – Col de la Grande Pierre (2403 m) – Combe des Roches – Plan de la Porte – P Lac de la Rosière.
  Info: http://www.altituderando.com/La-Dent-du-Villard-2284m-et-les

• Wandeling vanuit Pralognan-la-Vanoise, met uitzicht op de Grande Casse: Col Rosset en Lac des Vaches. Makkelijke wandeling (T2), met een korte smalle passage vlak onder de Col Rosset, duur 4 uur, stijgen/dalen 600 m. Vanuit Pralognan per kabelbaan naar Mont-Bochor (2023 m). Helaas gaat het eerste deel via een steile, onaantrekkelijke skipiste. Toch stel ik de route hier voor, omdat het een van de mooiste uitzichtpunten op de Grande Casse is, de hoogste berg van de Vanoise (3852 m). Ook leuk: de route loopt via grote stapstenen door het Lac des Vaches. De route: Bergstation kabelbaan Mont-Bochor (2023 m) – Col Rosset (2545 m) – Chalet des Gardes (2430 m) – Lac des Vaches (2318 m) – Refuge des Barmettes (2012 m) – Mont-Bochor.
  Info: Tarentaise, randonnées en Vanoise et Beaufortain, uitg. Glénat.

• Dagtocht vanuit Val d’Isère naar Refuge du Prariond, met uitzicht op gletsjers: makkelijke wandeling (T2), duur 1 uur, 300 m stijgen/dalen. Vanuit de hut verschillende mogelijkheden, waaronder enkele korte kinderwandelingen. Vier kilometer voorbij Val d’Isère, op weg naar de Col de l’Iseran, ligt in de eerste grote haarspeldbocht Point St Charles (2056 m), hier parkeren. Op de wandeling naar Refuge du Prariond (2324 m) ben je aan alle kanten omgeven door vergletsjerde bergen. Vanaf de hut zijn er diverse mogelijkheden: – Col de la Lose (2957 m), T2, duur 4 uur (heen-en-weer vanuit de hut), 630 m stijgen/dalen.
  - Col de la Galise (2987 m), iets moeilijker (T3), 4 uur heen-en-weer vanuit de hut. Deels gelijk traject met de Col de la Lose. Reken op beide tochten op makkelijke sneeuwvelden tot ver in juli. Wandelstokken noodzakelijk.
  - Een uitdaging: de Grand Cocor (3034 m) beklimmen. De top ligt tussen de Col de la Lose en de Col de la Galise. Je kunt de berg beklimmen door van de ene col naar de andere te wandelen de Grand Cocor. De topgraat is smal en geëxponeerd (niet geschikt als je last van hoogtevrees hebt) en er is een vervelende passage iets boven de Col de la Lose: je kunt de overschrijding dus het beste vanaf de Col de la Lose doen, dan doe je de lastigste passage tijdens het omhooglopen. Een heen-en-weertje is het makkelijkst vanaf de Col de la Galise.
  Info: http://www.prariond.fr/randonnee.htm

• Ook vanuit Val d’Isère, met start bij de P van Point St Charles: het pad naar de Pente des Cavales nemen, die een wilde vallei in loopt, de Tenn de Rhêmes, met daarboven de indrukwekkende rotswanden van de Paroi de Bazel (3440 m), structuren die aan de Dolomieten doen denken.

• Dagtocht vanuit Bourg-St-Maurice naar het Lac de la Sassière, in de Réserve Naturelle de la Grande Sassière. Makkelijke wandeling. Per auto: Bourg-St-Maurice – Sainte-Foy Tarentaise – Barrage (stuwdam) du Chevril – Le Villaret du Nial – Le Saut, P bij de stuwdam. Naar het stuwmeer Lac de la Sassière is T1. Van daaruit meerdere mogelijkheden. Als je steenbokken en gemzen wilt zien loop dan nog even door naar de Col de la Bailletaz (2852 m), T2. De totale wandeling wordt dan 4 uur, 580 m stijgen/dalen.
  - Of vanaf het Lac de la Sassière via La Traversière en de Grand Creux, (T3), duur 4 uur, 720 m stijgen/dalen. Lac de la Sassière – Dôme de la Traversière (veel edelweiss) – Barrage du Lac de la Sassière – Col de Picheru (2760 m) – stukje padloos – Lac du Grand Creux (2616 m) – Chalet de la Sassière – P Le Saut.
  Info: https://www.alpes-photos.com/fiche_lac_sassiere.htm

• Dagtocht vanuit Bonneval-sur-Arc naar Refuge du Carro (2764m).
  Vanuit Bonneval-sur-Arc een stukje de Col de l’Iseran op tot aan de Pont de l’Ouillietta (2468 m). In de zomer rijdt er een pendelbus vanuit Bonneval naar de Col de l’Iseran. Bij de Pont de Louillietta begint een schitterende wandeling naar de Refuge du Carro (2763 m), vanwaar je via een andere route terug kunt lopen naar Bonneval-sur-Arc (1794 m). T3, 7.30 uur, 400 m stijgen, 950 m dalen.
  Info: http://refugeducarro.ffcam.fr/

• Dagtocht naar de Refuge des Lacs Merlet (2417 m) en de Petit Mont Blanc (2667 m). Start van de wandeling: Les Planes (1592 m), iets ten zuiden van Pralognan, richting Les Prioux. Onderweg naar de hut kun je vanaf de Col des Saulces (2456 m) in ca. 1 uur heen-en-weer naar de Petit Mont Blanc (2667 m). Hoogteverschil: 860 m stijgen, ca. 100 m dalen. Inclusief de Petit Mont Blanc 200 m stijgen en dalen extra.
  Info: http://www.lacsmerlet.refuge-courchevel-vanoise.com

Meerdaagse trektochten

• De beroemde GR5 van Hoek van Holland naar Nice loopt door de Vanoise en er loopt nog een GR: de GR55. Zie bij ‘Wandelgidsjes’.

• Tour de la Vanoise in 6 dagen
  Er zijn verschillende varianten mogelijk. De route is populair; het is absoluut noodzakelijk om de hutten tijdig te reserveren. De Tour des Glaciers de la Vanoise, waarbij je mooi zicht hebt op de gletsjers van de Vanoise, is nog uitdagender, maar de trajecten overlappen elkaar deels. Dit is een voorstel voor een 6-daags traject: gemiddeld 5 uur lopen per dag en 600 à 800 meter stijgen/dalen.
  Dag 1: Pralognan-la-Vanoise – Fontanettes – Arcelin – Refuge du Col de la Vanoise, 4 uur, 1050 m stijgen.
  Dag 2: Refuge du Col de la Vanoise – Croë-Vie – Les Lozières – Refuge de l’Arpont, 5 uur, 250 m stijgen, 450 m dalen.
  Dag 3: Refuge de l’Arpont – Lacs de Plan d’Amont – Plan d’Aval, 6 uur, 400 m stijgen, 200 m dalen.
  Dag 4: Plan d’Aval – Col du Barbier – Refuge de l’Orgère, 3 uur, 150 m stijgen, 600 m dalen.
  Dag 5: Refuge de l’Orgère – Lac de la Partie – Col de Chavière – Refuge de Péclet-Polset, 5 uur, 900 m stijgen, 500 m dalen.
  Dag 6: Refuge de Péclet-Polset – Les Prioux – Pralognan-la-Vanoise, 4 uur, 500 m dalen.

• Tour de la Vanoise in 4 dagen
  Dag 1: Pralognan-la-Vanoise – Refuge de la Valette, 4 uur, 1100 m stijgen.
  Dag 2: Refuge de la Valette – Refuge du Font d’Aussois, 6 uur, 1000 m stijgen, 400 m dalen.
  Dag 3: Refuge du Font d’Aussois – Refuge de l’Arpont, 7 uur, ca. 800 stijgen/dalen.
  Dag 4: Refuge de l’Arpont – Refuge du Col de la Vanoise – Pralognan-la-Vanoise, 8.30 uur, ca. 900 m dalen.

• Tour des Glaciers de la Vanoise in 3 dagen
  Dag 1: Parking des Fontanettes – Refuge du Col de la Vanoise – Refuge de l’Arpont, 7 uur.
  Dag 2: Refuge de l’Arpont – Refuge de la Dent Parrachée, 7 uur.
  Dag 3: Refuge de la Dent Parrachée – Col de la Masse – Col du Ravin Noir – Col de Chavière – Refuge de Péclet-Polset – Pralognan-la-Vanoise, 7 uur.

• Tour de la Grande Casse in 3 dagen
  Dag 1: Parking des Fontanettes – Refuge des Barmettes – Col de la Vanoise – Refuge de la Leisse.
  Dag 2: Refuge de la Leisse – Val Claret – Col du Palet/Refuge du Palet.
  Dag 3: Refuge du Palet – Refuge d’Entre le Lac – Col de Plan Séry – Refuge de Plaisance – Champagny-le-Haut.

• De Grand Tour de Tarentaise telt maar liefst 27 etappes van 4 tot 6 uur wandelen per dag. Het laagste punt is 420 m en het hoogste 2786m. Als je die tocht wilt lopen, moet je de gids van Glénat kopen. Het is ondoenlijk om die hier te beschrijven. De route loopt door de Beaufortain, de Haute Tarentaise en de Vanoise. Info vind je hier.

Wandelgidsjes

• Grande Randonnée 5-55, Parc National de la Vanoise (Savoie), van de Fédération Française de la Randonnée Pédestre. De officiële topogids van de GR 5, van de Col de la Croix du Bonhomme tot Modane, met een variant in de Vanoise, de GR 55.
• Trekking in de Alpen, van Stefano Ardito. Beschrijft 18 alpiene trektochten, waaronder een door de Gran Paradiso en de Vanoise.
• Entre alpages et glaciers, Marie-Claire en James Merel. Met wandelroutes in de Vanoise en de Beaufortain, o.a. 120 bergtoppen voor bergwandelaars
• Tour of the Vanoise, uitg. Cicerone. Gidsje van de Tour de la Vanoise, een trektocht van 10 – 12 dagen.
• Vanoise, uitg. Rother Bergverlag. Ruim 50 rondwandelingen.
• Le Grand Tour de Tarentaise, uitg. Glénat.

Kaarten

• Overzichtskaart: IGN Top75, 1:75.000, 03 Massif de la Vanoise (Massif de la Vanoise, Champagny-en-Vanoise, Pointe de l’Échelle, Lac de la Plagne, Col de Chavière).
• IGN Top25, 1:25.000, 3532 ET Les Arcs, La Plagne.
• IGN Top25, 1:25.000, 3534 OT Les Trois Vallées.
• IGN Top25, 1:25.000, 3633 ET Tignes, Val-d’Isère, Haute-Maurienne.
• IGN Top25, 1:25.000, 3532 OT Massif du Beufortain, Moûtiers, La Plagne.

Websites

• Atout France (met Nederlandstalige info)
• France Montagnes (met Nederlandstalige info)
• Savoie Mont Blanc Tourisme (met Nederlandstalige info)
• Tarentaise
• Haute Maurienne en Vanoise
• randonnees-en-haute-tarentaise.com
• balade-en-montagne.com/montagne/boucles/boucle.htm
• randonnees-en-maurienne.fr/
• pralognan.com/organisez-votre-sejour/activites-ete/randonnee-trail/randonnee.html
• opstapindebergen.nl
• Berghutten in de Vanoise
• vanoise-parcnational.fr
• Nederlandse Klim- en Bergsportvereniging NKBV. Onder andere voor een bergsportverzekering, workshops, info, cursussen etcetera.