icon-mouse icon-mountain icon-facebook icon-instagram icon-pinterest icon-twitter icon-youtube icon-close icon-zoek icon-triangle-left icon-triangle-right icon-ebike icon-hond icon-gezin icon-zwaarte icon-gps icon-trein icon-comfort
Image
Vennbahnradweg, mensen, fietsen, helmen, Duitsland
Reisverhaal

Fietsroute Vennbahn-Radweg

  • 05 mei 2021
  • Door: Erik Van de Perre
  • Fotografie: Erik Van de Perre

De in 2013 geopende Vennbahn-Radweg was een instant succes. Het Vennbahn-fietspad volgt het tracé van de Vennbahn, een voormalige spoorweg op het grondgebied van Duitsland, België en Luxemburg. Een groot deel van de fietsroute ligt binnen het mooie Duits-Belgische Natuurpark Hoge Venen-Eifel. Een traject van 125 kilometer langs stille dalen, ruige hoogten en verlaten stationnetjes, gekruid met sterke smokkelverhalen.

In het kort

Over de Vennbahn

Route: De Vennbahn-Radweg werd aangelegd op een voormalig spoorwegtracé.
Lengte: 125 km.
Zwaarte: Eenvoudig.
Navigeren: De Vennbahn-Radweg is in beide richtingen gemarkeerd met een blauw-geel logo.
Beste seizoen: Van mei tot oktober. Dit is ook de droogste periode. De wintermaanden zijn vaak koud en nat (incl. sneeuwval). Mijd het populaire Monschau tijdens weekends of feestdagen, omwille van de grote drukte.
Vervoer naar: Aken, het beginpunt, ligt op 200 km van Utrecht en is goed per trein bereikbaar. Vanuit Troisvierges kun je terug naar Aken per trein (beperkt fietsvervoer), met 1x overstappen. Via de lokale VVV kan alternatief een taxi met fietstransport worden geregeld.
Overnachten: Langs de route vind je op regelmatige afstanden logies voor elk budget.
Fietsgidsen en kaarten: kijk op de website van Reisboekhandel De Zwerver.

Voor het Deutsche Reich was de aanleg van de Vennbahn van vitaal belang voor het vervoer van kolen en ijzererts tussen de industriecentra van Aken en Luxemburg. De opening van de ‘spoorweg van de Venen’ in de jaren 1885-89 ging dan ook gepaard met grote feestelijkheden. Bijna overal werd de eerste trein met fanfaremuziek en kanonschoten onthaald. Na de Tweede Wereldoorlog boerde de Vennbahn echter fors achteruit. In de jaren 80 werd de spoorlijn opgedoekt en ten slotte omgetoverd tot een prachtige fietsroute.

Image
Vehnbahn-fietsen-radweg-duitsland_1-600x397.jpg

Vennbahn, eerste stop

We zijn nog maar net Aken uit, de stad van Keizer Karel, wanneer de beboste heuvels van de Hoge Venen zich in de verte aftekenen. Weldra schuift Kornelimünster voorbij, een bedevaartsoord dat in de middeleeuwen populair was bij de boeren. Een bedevaart naar Cornelymünster gold als prima investering tegen gekkekoeienziekte. Cornelius is immers patroonheilige van het hoornvee. Doch tegen zomerse stortbuien heeft ook de heilige geen recept...

Image
Vennbahn-3-600x397.jpg
Aken is de start.

De plensbui spoelt ons zo het stadje Walheim binnen. In het station springen meteen de oude ‘Henschel’-locs uit de jaren 50 in het oog, die door de Eisenbahnfreunde Grenzland met veel toewijding werden gerestaureerd. Ook de sporen, die ons op de volgende kilometers begeleiden, werden door de ‘spoorwegvrienden’ grondig opgeknapt. Hun droom: de opening van een museumspoorweg op het overgebleven stuk spoorweg van Stolberg naar Eupen.

Voorbij Walheim begint de Vennbahn aan haar klim naar de Hoge Venen. In Raeren zetten we voor het eerst voet op Belgische grond. Het stationnetje ligt er verlaten bij. Sombere bakstenen muren, afbladderende verf, een verroeste stoomlocomotief voor de deur. Uit het onkruid steekt een stel verroeste armseinen de kop op. Op een zijspoor parkeren ‘vergeten’ wagons en locomotieven... Een ware schatkist voor liefhebbers van spoorwegnostalgie.

Image
EVDP-36-Kalterherberg-Vennbahn-600x399.jpg

Winstgevende smokkel

In Roetgen rollen we opnieuw Duitsland binnen. Het is niet de laatste keer dat we de grens oversteken. Op een afstand van 35 km gebeurt dat liefst elf keer! Een gevolg van de Vrede van Versailles, waardoor de Pruisische kantons Eupen en Malmedy na de Eerste Wereldoorlog als herstelbetaling bij België werden gevoegd. Om oeverloze grenscontroles te vermijden, werd ook de spoorweg dan maar tot Belgisch grondgebied gebombardeerd. Het gevolg: tussen Raeren en Kalterherberg passeer je niet minder dan vijf Duitse exclaves!

Het bizarre grensverloop was een kolfje naar de hand van de vele smokkelaars. Vooral de koffiesmokkel leverde in de jaren na de Tweede Wereldoorlog een aardige stuiver op. In sommige dorpjes zoals Mützenich deed zowat iedereen eraan mee. Dat was niet ongevaarlijk. Op een bepaald moment zat het gros van de kudde van de plaatselijke pastoor Scheidt in de Keulse gevangenis ‘Klingelpütz’ achter slot en grendel.

Image
Vehnbahn-fietsen-radweg-duitsland_11-600x397.jpg
De maximale stijgingsgraad bedraagt 1,7 %!

De Hoge Venen in

Eindeloze dennenbossen glijden voorbij. Hogerop glinsteren moerassen in de avondzon. Tijdens de bloeiperiode van de Vennbahn werd in de Hoge Venen ook nog volop turf gestoken. Uit die dagen stamt haar bijnaam Bimmelbahn: als waarschuwing voor de turfstekers luidde de machinist aan iedere overweg een bel.

In de avondschemering rollen we Monschau binnen. Kromme, geplaveide straatjes met statige vakwerkhuizen zomen de oevers van de Roer, die door een nauw dal stroomt, beheerst door een stoere burcht. Prachtige herenhuizen ademen de sfeer van de late 18de eeuw, toen de lakennijverheid Montjoie tot bloei bracht.

Image
Vennbahn-6-600x397.jpg
Monschau.

Tussen Kalterherberg en Sourbrodt slaat het paapje toe. Het fietspad wordt hier een stukje omgeleid. De reden: de voormalige spoorlijn voert er dwars door een Natura 2000-gebied. En daar broedt dus het paapje. Een beschermd zangvogeltje, dat geen fietsende pottenkijkers duldt! Vreemd genoeg lijken noch de dagelijks voorbij denderende draisines noch het kanonnengebulder in het nabije militaire kamp Elsenborn het beestje te kunnen deren.

Voorbij Sourbrodt ontrolt zich een zacht golvend heuvellandschap. Uitgestrekte weiden vol paarden wisselen en schilderachtige valleitjes staan in schril contrast met de massieve bogen van de Freiherr von Korff-viaduct (1916), een somber relict uit de dagen van de ‘Grote Oorlog’, toen over deze brug van de Vennbahn Duitse troepen naar het westfront rolden.

Image
EVDP-14-Kornelim++nster-Vennbahn--600x399.jpg

De vleermuistunnel is taboe

De slotetappe van St. Vith naar Troisvierges is misschien wel de mooiste. Vooral het traject door de vallei van de Our met haar fleurige bloemenweiden en steile, beboste hellingen is een pareltje. De spoorwegbouwers bezorgde de grillige topografie uiteraard de nodige kopzorgen. Nergens anders moesten zoveel bruggen worden gebouwd. En tunnels, de langste is de Lengeler tunnel (790 m). Boven de tunnel lag vroeger een café. André Kleis, een boer uit Lengeler, herinnert zich nog goed aan die tijd: ‘Iedere keer wanneer een stoomtrein de tunnel in dook, begonnen in het café de glazen op de toog te rinkelen. En in de keuken rammelden de borden.’

Voor fietsers is de tunnel vandaag de dag taboe. En weer gooit een beestje roet in het eten: de vleermuis. Honderden exemplaren hebben beslag gelegd op de tunnel. Liefst 13 soorten werden aangetroffen, daaronder zeldzame soorten zoals de meervleermuis. En zolang deze gezellige nachtdiertjes het in de donkere, vochtige pijp naar hun zin hebben, moeten fietsers maar omrijden.

Georganiseerd over een deel de Vennbahn Radweg

Wil je over de Vennbahn fietsen en kun je wel wat hulp gebruiken bij de organisatie? Tijdens onderstaande fietsvakantie maak je vanuit Zuid-Limburg een prachtige fietstour waarbij je delen de Vennbahn Radweg meepakt.

België - Ardennen en Eifel Privéreis 8 dagen

Fietsvakantie langs hotels

  • Bagagevervoer niet inbegrepen, wel toe te voegen
  • Dwars over de Hoge Venen
  • Enkele dagen met pittige hoogteverschillen
Vanaf € 819,75 Prijs per persoon bij min. 2 personen
Naar vertrekdata
  • Zwaarte: 3 op 5
  • Comfort: 3 op 5
  • E-bike beschikbaar
  • Dag 1: aankomst in je hotel in Mechelen in Zuid-Limburg, overnachting.
  • Dag 2: van Mechelen naar het Duitse Kornelimunster (35 km).
  • Dag 3:van Kornelimunster naar het Duitse stadje Monschau (43 km).
  • Dag 4: van Monschau naar het Duitse dorpje Kronenburg (58 km).
  • Dag 5:van Kronenburg naar het Belgische Sankt-Vith (65 km).
  • Dag 6: van Sankt-Vith naar het Belgische dorpje Robertville (49 km)
  • Dag 7: van Robertville naar het Nederlandse Mechelen (64 km)
  • Dag 8: Na het ontbijt eindigt het arrangement.

Inbegrepen

  • alle overnachtingen
  • alle ontbijten
  • 1x lunchpakket vanuit Robertville
  • 2 x diner (Kronenburg en Sankt-Vith)
  • fietsroutes in SNP route-app
  • digitale reisinformatie

Niet inbegrepen

  • heen- en terugreis
  • overige maaltijden
  • verzekeringen en uitgaven van persoonlijke aard
  • fietshuur (bij te boeken, zie materiaalhuur)
  • bagagevervoer (1 stuk pp) toe te voegen

Meer informatie over deze reis is te vinden op de website van SNP Natuurreizen. Of ga direct naar vertrekdata en boeken.

Uitgevoerd door SNP Natuurreizen

ANVRSGR

Georganiseerd: 4-Landen fietstour, over de Vennbahnroute

Bij Fietsrelax kun je een 4-landen rondtocht dwars door het markante heuvelland van Ardennen en Eifel, waarbij je als onderdeel vrijwel de gehele Vennbahn fietst en een deel van de 'Benjaminse' route naar Zuid-Europa. De start van deze schitterende natuurfietsvakantie is in  Maastricht.