icon-mouse icon-mountain icon-facebook icon-instagram icon-pinterest icon-twitter icon-youtube icon-close icon-zoek icon-triangle-left icon-triangle-right icon-ebike icon-hond icon-gezin icon-zwaarte icon-gps icon-trein icon-comfort
Image
Wales, foto van water en bergen, Snowdonia
Gebiedsinformatie

Bergwandelen in Snowdonia

  • 07 mei 2015
  • Door: Jolanda Linschooten
  • Fotografie: Jolanda Linschooten en Peter van Damme

De populairste en tevens hoogste bergtoppen van Wales liggen in Snowdonia, dat sinds 1951 een Nationaal Park is. Het zijn restanten van oude vulkanen met scherpe rotsgraten en niet altijd eenvoudige pieken.

Praktische info over Snowdonia

Gebied: Prachtige graten die toch eenvoudig te bewandelen zijn, zoals de dagtocht over Nantlle Ridge, wisselen lastiger te bewandelen klautergraten af tijdens de meerdaagse trektocht rond Snowdon. Maar deze avontuurlijke klauterroutes zijn altijd te vermijden via goede en eenvoudige wandelpaden. Bij de vertrekpunten en op de overnachtingsplaatsen kan het vrij druk zijn, maar eenmaal in de bergen kom je soms urenlang geen mens tegen.
Gemaakte tochten: 2 tot 4-daagse trektocht met Pen-y-Pass als centrum, plus  een dagtocht vanuit Rhyd-Ddu.
Zwaarte: Matig zwaar tot zwaar. Overwegend goede paden. Dagelijks 700 tot 1.000 meter klimmen en afdalen.|
Moeilijkheidsgraad: Alleen op dag 1 een stukje padloos terrein (hobbelige veengrond). Tijdens de dagtocht is er een kort stukje eenvoudig klauteren vereist over een verder eenvoudige route.
Navigatie: In Snowdonia zijn niet overdreven veel markeringen! Er komt vaak mist voor.
Beste periode: De beste tijd voor tochten in Snowdonia zijn de zomermaanden juli en augustus. In voor- en najaar kan sneeuw op de toppen voorkomen.
Naar Snowdonia toe: Vliegen naar Cardiff International Airport, dan per trein en bus via Llanberis naar Pen-Y-Pass of Rhyd-Ddu.
Overnachten: B&B’s, jeugdherberg, hotel, boerderijcampings (met bunkhouse). Wildkamperen is in Snowdonia niet toegestaan.
Uitgebreidere praktische informatie vind je onderaan.

Image
snowdonia-4-600x398.jpg

Duet op Snowdon

De sneeuwgrens is gedaald naar negenhonderd meter, de wolken hangen nauwelijks hoger en Snowdon is veranderd in een alpiene bonk waarvan de witte flanken in het luchtledige steken. Het is mei maar het is ijskoud. Ondanks het feit dat ik dik aangekleed ben met muts, wanten en overkleding, heb ik vanmorgen de grootste moeite om te vertrekken. Het voelt allemachtig tegenstrijdig om de knusse jeugdherberg op Pen-y-Pass te verlaten. Dit wordt mijn derde dag door het hart van Snowdonia en ik had echt ontzettend veel zin in deze ruige bergwereld. Maar terwijl ik mijn rugzak omhang en de deur achter me dichttrek, vraag ik me af waar dat enthousiasme gebleven is.
Ik ben nog geen kwartier onderweg over het brede en geleidelijk stijgende pad van de Pyg Track als het begint te hozen. Ook waait het stevig. 'Eén voordeel', schiet me te binnen terwijl ik mijn capuchon strakker rond mijn hoofd trek. 'Op deze anders zo drukke route naar Snowdon's top zal ik vanochtend geen mens tegenkomen!'
Ik wandel licht voorovergebogen om de regen uit mijn gezicht te houden en het optimisme dat ik zonet nog met mijn constatering probeerde af te dwingen, verwaait in de wind. Het stenige pad maakt een bocht en daar, links beneden me, komt Llyn Llydaw in zicht. Witte schuimkoppen op de golven van dit anders zo idyllische bergmeer. Waar ben ik mee bezig? Dit is toch beestachtig slecht weer? De gedachte aan omkeren, terug naar de jeugdherberg, is verleidelijk. Ik zucht, want ik ken mezelf. Terugkeren mag alleen als de veiligheid of mijn gezondheid in het geding zijn. Niet als er alleen maar sprake is van ongemak of onbehagen. 'Anders word ik nooit groot en sterk' heb ik ooit bedacht. Dat motto weet ik nog, alleen het waarom ben ik even kwijt.

Image
snowdonia-3-600x398.jpg

Alles hier is groot: de bergwanden, de leegte, de regen. Zó groot dat ik erbij verschrompel. Zelfs de kou is buiten proporties, ik kan niet even pauze nemen, zomaar zitten langs het pad koelt me teveel af, ik moet door blijven lopen. Eindeloos dit hobbelige pad omhoog. Met mijn hoofd diep tussen mijn schouders struin ik stevig door en hoewel mijn hoofd zo laag hangt, mis ik toch die ene steen.
'Au!' Mijn stem klinkt raar, alsof dat geluid niet bij mij hoort. Ik bestudeer mijn bergschoen maar hoewel een helse pijn vanuit mijn rechter grote teen richting mijn hersenpan schiet, ziet die schoen er ongehavend uit. 'Gaat het een beetje?' hoor ik tot mijn verbazing schuin boven me.
Ik kijk op. Tussen de verregende stenen, tegen de berghelling aan, zit een vrouw gehurkt tegen haar rugzak aan, net als ik gehuld in regenkleding. Ik voel me overrompeld, zo ineens, terwijl ik dacht alleen te zijn. 'Ja, ja', mompel ik verward. Dan kijk ik haar eens beter aan. Ze lijkt wat ouder, de vijftig gepasseerd, maar dat is het niet. Ze zit zo gek scheef en haar ogen, ik weet het niet, maar er is iets in die blik wat me onrust bezorgt. Op mijn beurt vraag ik haar of het een beetje gaat. Ze knikt niet, zegt niks maar staart nu met doffe blik voor zich uit. Even denk ik nog: 'heb ik dit?' Maar dan schud ik de weerstand van me af, gooi mijn rugzak af naast de hare en vraag of ze er bezwaar tegen heeft dat ik er even bij kom zitten. Dat lijkt ze niet te hebben. 'Zit je hier al lang?' doorbreek ik de stilte. Hoe dan ook hoop ik dat ze de zitting snel zal staken. Want dit is niet aangenaam. Zo worden we allebei veel te koud. Maar op de een of andere manier veegt mijn gevoel alle verstandelijke redenaties van tafel. Hier klopt iets niet. Een idiote toestand. Midden in Snowdonia zit ik mezelf nat te laten regenen naast een wildvreemde. Het lijkt trouwens wel lichter te worden. Ik kijk op. Beneden ons in het dal staat pal boven Llyn Llydaw een pracht van een regenboog.

Image
snowdonia-5-600x398.jpg

'Moet je zien', stoot ik de vrouw zachtjes aan. Ook zij kijkt op. De regen is gestopt, tussen de donkere wolken vallen steeds meer gaten en wij zitten ons zonder woorden te vergapen aan dat wonder. Natuurlijk, het is maar een regenboog. Maar als een volslagen vreemde naast je zit te sniffen terwijl een voorzichtige lach die tranen doorbreekt, dan wordt zo'n simpele regenboog ineens zoveel meer. 'Ik ben blij dat je langs kwam', klinkt het naast me. 'Zat er volledig doorheen. Mentaal. Ken je dat?'
Ik knik, maar ze verwacht blijkbaar geen antwoord, want zonder mij aan te kijken vervolgt ze: 'Mijn leven is momenteel nogal een puinhoop, ik weet het allemaal gewoon even niet meer. Ik dacht, ik moet de bergen in. Wandelen. Alleen. Rust.'
Ze zucht en voor het eerst kijkt ze me aan terwijl ze verder praat: 'Maar die regen, dat verlaten pad, die immense natuur hier. Ik voelde me zo klein. Er was juist zoveel onrust. Ik voelde me overdonderd.'
Ik doe zomaar een arm om haar heen. Dat voelt een beetje eng maar ook wel fijn. Eerst is ze even stil, dan vervolgt ze: 'Pas net, met die regenboog, begreep ik het. Dat de bergen alles weerkaatsen, mijn eigen onrust.'
Ik sta op. 'Kom', maan ik haar. 'We gaan, anders worden we te koud. Taartje prikken op de top?'
De eerste stappen samen voelen onwennig. Ik draai me naar haar om. 'Zeg', vraag ik haar. 'Hoe heet je eigenlijk? Ik ben Jolanda.'
'Liz'
, lacht ze breeduit.

Over de steeds steiler wordende Pyg Track lopen we gezamenlijk naar de betonnen steenpilaar op net geen duizend meter hoogte. Er waait een frisse wind hierboven, tussen de nog altijd dreigende wolken zijn nu ook flarden blauw zichtbaar. De vanmorgen vroeg gevallen verse sneeuw is grotendeels verdwenen, een enkel wit toefje getuigt nog van de wolkbreuk. Hierboven stuiten we op de rails van het treintje dat op mooie dagen vanuit Llanberis omhoog tuft naar het toprestaurant van Snowdon. Maar vandaag is de hoogste berg van Wales in de wolken gehuld. Of misschien rijdt de trein alleen in de middag, hoe dan ook, Liz en ik staan voor een gesloten deur. Geen taart. 'Ik heb nog koffie in mijn thermos, genoeg voor twee!', beweert Liz.
Op de brede bergpas van Bwlch Cwm Llan zoeken we een grote steen om achter te schuilen. Om de beurt drinken we lauwe koffie uit de dop van haar thermos. Bij wijze van taartje breek ik een gisteren gekochte scone in tweeën. Het is nog altijd droog en een bleek zonnetje schuift voorzichtig tevoorschijn. De donkere rotswanden van Y Lliwedd glanzen ervan. 'Ik had helemaal geen zin vanmorgen', beken ik tussen twee happen door. 'Soms heb je dat, dan vraag je je af waarvoor je het allemaal doet.'
Liz knikt heftig. 'Absoluut! Daarom moet ik juist de bergen in! Hier liggen de verhoudingen anders.'
In stilte zitten we daar te midden van de restanten van wat ooit vuurspuwende bergen waren. Het voelt alsof alles gezegd is. De leegte en de weidsheid om ons heen is overweldigend, ondanks het spoorlijn en restaurant op loopafstand. Dat die deur gesloten was, is eigenlijk wel zo goed. Dit is vele malen mooier. Gewoon met mijn kont op de kiezels.

Image
snowdonia-6-600x398.jpg

Over Snowdonia

Prachtige graten die toch eenvoudig te bewandelen zijn, zoals de dagtocht over Nantlle Ridge, wisselen lastiger te bewandelen klautergraten af tijdens de meerdaagse trektocht rond Snowdon. Maar deze avontuurlijke klauterroutes zijn altijd te vermijden via goede en eenvoudige wandelpaden. Bij de vertrekpunten en op de overnachtingsplaatsen kan het vrij druk zijn, maar eenmaal in de bergen kom je soms urenlang geen mens tegen.

Gemaakte tochten

Wij maakten een 2 tot 4-daagse trektocht met Pen-y-Pass als centrum van waaruit een noordelijke lus van twee dagen en een zuidelijke lus van twee dagen gemaakt kan worden. Daarnaast maakten wij een dagtocht vanuit Rhyd-Ddu over de uitzichtrijke bergrug Nantlle Ridge. Deze dagtocht kan ook aan de meerdaagse tocht gekoppeld worden. Het betreft een heen -en-weer gaande route over een uitzichtrijke maar eenvoudig te bewandelen grasgraat die tot een van de mooiste van Wales behoort.

Zwaarte van de wandelingen

Matig zwaar tot zwaar. De routes verlopen overwegend over goede paden waarbij dagelijks 700 tot 1000 meter geklommen en ook weer afgedaald moet worden.

Moeilijkheidsgraad

Overwegend eenvoudig via duidelijke paden of, als er geen breed pad is, dan is er een overduidelijk routeverloop (de bergrug volgen bijvoorbeeld); alleen op de eerste dag van de trektocht komt een stukje padloos terrein voor dat het lopen lastig (hobbelige veengrond) maakt.
Tijdens de meerdaagse trektocht zijn ook lastige, moeilijke varianten mogelijk via klautergraten.
Tijdens de dagtocht is er een kort stukje eenvoudig klauteren vereist over een verder eenvoudige route.

Navigatie tijdens de wandelingen

Neem altijd een goede topografische kaart en een kompas mee, aangevuld met een gps. In Snowdonia zijn niet overdreven veel markeringen! En tijdens de meerdaagse tocht is(op dag 1) een stukje route zonder pad. In slecht zicht (mist komt hier vaak voor) is het anders vrij lastig om exact te weten waar je bent.

Image
LR-25410

Verhard/onverhard

De routes zijn volledig onverhard.

Beste seizoen/tijd

De beste tijd voor tochten in Snowdonia zijn de zomermaanden juli en augustus. In voor- en najaar kan sneeuw op de toppen voorkomen.

Naar Snowdonia toe

Vliegen naar Cardiff International Airport, www.cwlfly.com. Dan 4 uur met de trein naar Bangor (Gwynedd), www.nationalrail.co.uk. Vervolgens een half uur met de bus naar Llanberis, www.arriva.co.uk of www.expressmotors.co.uk. Tenslotte een kwartier met de bus naar Pen-Y-Pass, www.ghacoaches.co.uk.

-Vanaf Pen-Y-Pass kun je bus Snowdon Sherpabus S4 nemen naar Rhyd-Ddu voor de dagtocht over de Nantlle Ridge.

Image
LR-25395

Overnachten

Rhyd-Ddu, het start- en eindpunt van de dagtocht. Hier vind je:

Pen-Y-Pass, het start- en eindpunt van de meerdaagse trektocht. Hier vind je:

  • Een jeugdherberg,  T (0)870 7705990, penypass@yha.org.uk. Met betaalde parkeerplaats.
  • Hotel Pen-y-Gwryd, T 90)1286 870211. Twee km ten oosten van de jeugdherberg.

Onderweg tijdens de meerdaagse trektocht kun je overnachten in Rhyd-Ddu (zie hierboven) en in de jeugdherberg Idwall Cottage bij llyn Ogwen, T (0)845 3719744.
Twee km ten oosten over de weg ligt Gwern Gof Uchaf, boerderijcamping en bunkhouse, T (0)1690 720294.
Wildkamperen is in Snowdonia niet toegestaan.

Eten, drinken, inkopen doen

Het oude mijnwerkersdorpje Llanberis passeer je op de heenreis met de bus, hier is een Spar. In Bethesda kun je ook inkopen doen. Op de (drukke) parkeerplaats van Pen-Y-Pass is café Gorphwysfa. In Rhyd-Ddu is alleen ene pub, geen winkel. In de jeugdherbergen van Pen-Y-Pass en Idwall Cottage kun je avondeten en ontbijten.
Onderweg tijdens de meerdaagse trektocht passeer je op de top van Snowdon het toprestaurant (dat er wel beperkte openingstijden op na houdt).

Uitrusting

Gebruik de standaard Op Pad paklijst. Ga nooit in Snowdonia op stap zonder degelijke (ademende) regenkleding, thermische onderkleding, muts en handschoenen. Ook 's zomers kan het weer hier snel omslaan. Houd er rekening mee dat Snowdonia dichtbij zee ligt waardoor de luchtvochtigheid hoog is; dit betekent dat het op de toppen al gauw zo'n 10 graden kouder is dan bij het vertrekpunt.

Cultuur

In Llanberis is het National Slate Museum. Voor wie zich interesseert in de achtergronden van de mijnwerkers.

Image
Lr-25389

Dag-tot-dag routebeschrijving

A. 2 tot 4-daagse trektocht met Pen-y-Pass als centrum vanwaaruit een noordelijke lus van twee dagen en een zuidelijke lus van twee dagen gemaakt kan worden.
Dag 1
Pen-y-Pass – Llyn Ogwen
Lengte 3,5 uur: 8 km waarbij 400 m stijgen en 500 m dalen

Moeilijkheidsgraad
Wandelterrein: matig zwaar: in begin een kort stukje padloos, dan overwegend via goede paden.
Navigatie: even matig moeilijk: stukje padloos, verder duidelijk routeverloop.
Vanaf Pen-y-Pass over het paadje dat links (westelijk) van de jeugdherberg ligt. Dit paadje voert omhoog naar Glyder Fawr maar al bij de eerste heuvel verlaat je het paadje. Nu padloos verder in noordoostelijke richting over de steile heuvel die pal langs het meer ligt en daarachter omlaag door hoog veengras naar de noordoosthoek van het bergmeer Llyn Cwmffynnon (65160-56390), 380 m. Rechts van het hek blijven lopen (in noordoostelijke richting) tot een hekoverstap bij een riviertje (65559-56537), 380 m. Nu rechts de beek doorsteken en dan licht stijgend (nog steeds noordoost) door veengras naar een steenmuur in de verte, hier is ook weer een hekoverstap (66192-56675), 450 m. Niet de steenmuur over maar links erlangs omhoog over een duidelijk bergpad. Na een geleidelijke klim kom je uit op een breed veenplateau, het padverloop wordt hier vaag maar blijf globaal rechtuit lopen richting de opvallende rotspiek Tryfan die boven het plateau uitsteekt. Bij een padkruising, in de brede pas tussen Glyder Fach en Y Foel Goch (66737-58264) 760 m, kort rechtdoor en dan al snel rechts omlaag het dal in van Cwm Tryfan. Dit paadje loopt aanvankelijk steil en met veel gruisstenen omlaag, maar wordt al snel beter en eenvoudiger. Langdurig omlaag door dit dal tot aan de boerderijcamping Gwern Gof Uchaf, hier links over een breed pad naar de A5 en nogmaals linksaf over de A5 naar de parkeerplaats langs de A 5 halverwege de zuidoever van bergmeer Llyn Ogwen (65801-60182) 300 m. Bij de westhoek van dit bergmeer ligt de jeugdherberg.

Moeilijker variant: omdat de afdaling van Y Gribin licht klauterwerk vereist en er meer padloos terrein is.
Lengte 4 uur: 7 km waarbij 600 m stijgen en 700 m dalen
Gelijk aan de hoofdroute tot aan de padkruising, in de brede pas tussen Glyder Fach en Y Foel Goch (66737-58264) 760 m. Daar ga je links (west) omhoog, eenvoudig over een stenig paadje naar Glyder Fach, breed topplateau (65651-58352) 994 m.Over de brede bergrug in zuidwestelijke richting omlaag lopen via Castell y Gwynt (het ‘windkasteel’, een steenformatie waar je links onderlangs over een paadje kan lopen of recht overheen kunt klauteren) naar Bwlch y Ddwy Glyder, brede pas met een schuil-steencirkel (65069-58293) 910 m. Nu pal noord afdalen over Y Gribin. Je kunt over de rotsgraat klauteren (hierbij heb je absoluut je handen nodig) of linksonder aan de westkant over een padspoor lopen. Ongeveer op 580 m eindigt de echte rug van Y Gribin in een breed veenplateau, hier ga je rechts over een vaag paadje naar Llyn Bochlwyd, noordwesthoek bergmeer (65551-59450) 550 m. Steek de uitstroom van het meer over en blijf op hoogte terwijl je padloos in noordoostelijke richting door het veen loopt bovenlangs een paar rotskliffen die links onder je liggen. Even later links omlaag zigzaggen over padsporen tussen de rotskliffen door naar het brede veenplateau eronder en het pad daar volgen naar de parkeerplaats langs de A 5 halverwege de zuidoever van bergmeer Llyn Ogwen (65801-60182) 300 m.

Dag 2
Llyn Ogwen - Pen-y-Pass
Lengte 5 uur: 9 km waarbij 800 m stijgen en 900 m dalen
Moeilijkheidsgraad
Wandelterrein: eenvoudig over bergpaden, wel steil klimmen naar Y Garn en Glyder Fawr en een vermoeiende afdaling door veen vanaf Glyder Fawr.
Navigatie: eenvoudig alleen de afdaling vanaf Glyder Fawr is matig moeilijk omdat het padverloop onduidelijk is.
Ga bij de parkeerplaats van de jeugdherberg de brug over en links een wandelpad omhoog. Dit brede met stenen aangelegde pad aanhouden (markering wandelbordje ‘Llyn Idwall path’) naar Llyn Idwall, noordhoek bergmeer (64502-59901) 380 m.
Hier het bergpad omhoog volgen dat de langs rechterkant van de indrukwekkende bergkom omhoog klimt, aanvankelijk door gras, later puinstenen. Deze klim is behoorlijk steil maar het pad is goed en zeer uitzichtrijk. Het brengt je naar Y Garn, bergtop (63094-59575) 947 m. Vanaf Y Garn in zuidoostelijke richting over een breed pad eenvoudig door gruis omlaag naar een breed grasplateau bij een klein meertje, Llyn y Cwn, noordhoek bergmeertje (63711-58534) 715 m. Als het op de top te winderig was, is dit een prachtige lunchplek! Hier rechts (zuid) het pad richting de bergwand volgen, dit wordt een stenige geul die schuin rechts omhoog loopt, geen echt pad maar in de stenen is wel een vaag zigzagspoor omhoog te ontdekken. Geen fijne klim maar lang duurt het niet, dan kom je op eenvoudiger terrein met mooie rotsformaties en heel veel uitzicht bij Glyder Fawr, bergtop (64251-57956) 999 m. De afdaling is lang en verloopt eerst zuidelijk, later meer zuidoost, over een niet al te duidelijk pad met veel veenterrassen. Hier en daar kom je vage rode verfstippen als markering tegen. Bij mist is deze afdaling alleen op kompas te doen. Daal af naar een lage heuvel, ten zuidwesten van Llyn Cwmffynnon (64601-56000) 430 m. Nu zuidoost omlaag over padsporen naar de weg A 4086, pal naast de jeugdherberg op Pen y Pass (64712-55659) 360 m.

Dag 3
Pen-y-Pass - Rhyd-Ddu
Lengte 5 uur: 10 km waarbij 700 m stijgen en 900 m dalen

Moeilijkheidsgraad
Wandelterrein: eenvoudig over bergpaden, wel fors hoogteverschil dus conditioneel zwaar.
Navigatie: eenvoudig, enkele markeringen.
Vanaf de bovenste parkeerplaats vertrek je pal west over de Pyg Track (wandelbordje). Dit is een eenvoudig pad dat links onderlangs de rotsachtige bergrug Crib Goch loopt, met grote stenen aangelegd. De Pyg Track loopt geleidelijk omhoog naar Bwlch Moch, groene bergpas (63324-55245) 570 m. Hier is een padsplitsing, ga even licht omlaag over de Pyg Track en vervolgens stevig klimmend omhoog naar Snowdon. Je komt uit op een splitsing bij een grote steenpilaar, (60780-54859) 993 m.
Hier rechtdoor over een breed pad langs het treinspoor naar Snowdon of Yr Wyddfa (zoals de berg in het Welsh heet) , hoogste top van Wales en Engeland voorzien van steenpilaar (60989-54380) 1085 m. Heb je het zeldzame geluk van helder weer hierboven, dan kun je niet alleen het Lake District in de verte zien liggen maar ook het Isle of Man en zelfs de Wicklow Mountains van Ierland!
Ga links langs het toprestaurant omlaag over een eenvoudig steenpaadje tot een grote steenpilaar, padsplitsing (60873-54198) 930 m. Hier rechtdoor omlaag in zuidwestelijke richting tot het pad zich op circa 900 m opnieuw splitst. Links aanhouden pal zuid omlaag over Snowdon’s zuidgraat via een goed en panoramisch bergpad tot Bwlch Cwm Llan, brede bergpas met westelijk ervan een meertje (60482-52153) 510 m. Hier splitst het pad zich, ga rechts pal in westelijke richting langs het meertje over een pad dat later een weggetje wordt omlaag naar Rhyd-Ddu, dorp (56889-52701) 190 m.

Moeilijker variant: via de alpiene klautergraat Crib Goch.
Lengte 7 uur: 11 km waarbij 900 m stijgen en 1000 m dalen
Moeilijkheidsgraad
Wandelterrein: bijzonder zwaar. Overwegend door rotsterrein, waarbij de klim over Crib Goch’s oostgraat langdurig en serieus klauterwerk vraagt over een zeer smalle graat die aan weerskanten steil omlaag loopt en over rotspilaren; enorme afgronden. Verder via Snowdon en diens afdaling over gewone bergpaden: eenvoudig tot matig moeilijk.
Navigatie: matig moeilijk. Alleen markeringen in het begindeel; soms steenmannetjes en pilaren. Naar de graat van Crib Goch kan de navigatie lastig zijn (meerdere routes mogelijk), routeverloop over de graat is duidelijk maar over de tussenliggende rotspilaren niet, daar zijn meerdere opties mogelijk.
De klim omhoog naar Snowdon verloopt via een alpiene en ook moeilijke route, namelijk de graat van Crib Goch. Bij rustige weersomstandigheden, geen hoogtevrees en ruime bergklauter-ervaring is dit één van de mooiste routes in heel zuidelijk Groot Brittannië.
Volg zoals voor de hoofdroute de Pyg Track tot aan Bwlch Moch, groene bergpas (63324-55245) 570 m. Hier is een padsplitsing, ga nu rechts omhoog (wandelbordje Crib Goch). Eerst volg je nog een duidelijk en aangelegd pad, hogerop wordt het wat onduidelijk, af en toe steenmannetjes. De route loopt globaal west naar de steile voet waar de rotswand en graatroute van Crib Goch echt begint. Hier is het wandelen afgelopen en zijn je handen nodig! Links van de steile rotsen loopt een eenvoudige klauterroute omhoog, maar ook door de steile rotsen kun je min of meer recht omhoog gaan (graad 2-3), schuin rechts uitklauterend richting de graat. De rots is hier behoorlijk stevig met goede grepen, wat het klauteren tot een genoegen maakt.
Eenmaal op de graat wordt deze steeds smaller, tot een messcherpe en vrijwel horizontale rotskam overblijft met rechts een loodrechte afgrond en links een iets minder steil aflopende bergwand (graad 3). De truc is om je handen op de graat te houden en je voeten over richels en rotspunten op de linkerhelling eronder. Omdat de rots echt stevig is en niet brokkelig (maar blijf altijd oppassen wat je vastpakt en waar je je voeten zet), gaat dit na de eerste aarzelende meters eigenlijk verrassend goed.
Na de scherpe kam volgen de rotspilaren, de zogenaamde Pinacles. Behoorlijke obstakels, maar je kunt erover klauteren door vaste rots. De eerste is ook eenvoudig te omzeilen door links onderlangs te passeren; de tweede klauter je iets rechts van zijn centrum over een behoorlijk geëxponeerde richel, dan omlaag door een klein couloir met goede grepen voor handen en voeten.
Hierna kom je uit op de vlakke Bwlch Coch, bergpas (62190-55145) 858 m. Dan vernauwt de graat zich opnieuw via enkele pilaren waarover je klautert richting Crib y Ddysgl, vlakke top met betonnen steenman (61080-55160) 1065 m. Verder eenvoudig via een pad omlaag tot de splitsing bij een grote steenpilaar, (60780-54859) 993 m.
Dan net als de hoofdroute via Snowdon naar Rhyd-Ddu.

Dag 4
Rhyd-Ddu - Penn-y-Pass
Lengte 6,5 uur: 12 km waarbij 1000 m stijgen en 800 m dalen
Moeilijkheidsgraad
Wandelterrein: eenvoudig over goede paden alleen wel fors hoogteverschil dus conditioneel zwaar.
Navigatie: eenvoudig omdat de paden en het routeverloop vrij duidelijk zijn.
Volg dezelfde route als gisteren terug naar Bwlch Cwm Llan, brede bergpas met westelijk ervan een meertje (60482-52153) 510 m. Ga rechtdoor langs het meertje en daal dan af (pal oost) over een paadje naar de groene dalkom Cwm Llan omlaag tot aan Afon Cwm Llan, bergbeek en padsplitsing bij ruïne (62000-52131) 260 m. Hier het pad links volgen dat eerst langs restanten van de kopermijnbouw (en een oude leisteengroeve) voert dieper de dalkom in en tenslotte over een goed aangelegd pad omhoog (de Watkin Trail) naar de uitzichtrijke bergrug, tussen Snowdon en Y Lliwedd (61958-53670) 750 m.
Hier rechts langs de zuidoostelijke bergrug van Y Lliwedd omhoog over een stenig maar simpel paadje tot aan de sublieme uitzichtberg Y Lliwedd, 1e top (62245-53345) 898 m.
De afdaling van Y Lliwedd verloopt over een paadje in noordelijke richting naar Llyn Llydaw, het is lang en vermoeiend vanwege grote afstappen maar niet echt moeilijk (soms even handen nodig ter ondersteuning) en voert je naar het waterkachthuisje, noordoosthoek Llyn Llydaw (63412-54539) 436 m. Hierna eenvoudig over een breed pad (de Miners Track) rechts omlaag naar de jeugdherberg op Pen y Pass (64712-55659) 360 m.

Moeilijker variant: via de vrij eenvoudige zuidoostgraat van Y Lliwedd.
Hetzelfde als de hoofdroute, alleen ga je niet over het paadje rechts onderlangs de bergrug van Y Lliwedd, maar over die bergrug zelf. Het is een rotsgraat, niet geëxponeerd dus geen ak te steile wanden die links of rechts omlaag lopen en het klautererk is nergens moeilijk.

B. Dagtocht vanuit Rhyd-Ddu
Deze dagtocht kan ook aan de meerdaagse tocht gekoppeld worden.
Het betreft een heen -en-weer gaande route over een uitzichtrijke maar eenvoudig te bewandelen grasgraat die tot een van de mooiste van Wales behoort.
Rhyd-Ddu - Mynydd Tal-y-mignedd - Rhyd-Ddu
Lengte 4,5 uur: 9 km waarbij 700 m stijgen en dalen
Moeilijkheidsgraad
Wandelterrein: matig zwaar. Geen steil terrein en eenvoudige graspaden tot aan de 2e klim (naar Mynydd Drws-y-coed), deze klim is matig zwaar omdat er af en toe even geklauterd moet worden (handen nodig)
Navigatie: eenvoudig vanwege overzichtelijk terrein en overwegend goede paden. In begin enige markering.
Startpunt is de parkeerplaats in Rhyd-Ddu (57121-52551) 190 m. Steek de weg over naast de parkeerplaats en ga bij een voetgangersbord door een hekje, het veenland in (dat met stapstenen beter begaanbaar is gemaakt). De route loopt zuidwestelijk en is met wandelpaaltjes aangegeven. Je passeert een bruggetje en je kruist een smalle weg, maar je blijft de wandelpaaltjes volgen naar de asfaltweg B 4418. Hier meteen weer links een pad volgen (aangegeven door een bord met een ruiter) door het veenweiland richting de rechterzijkant van de grasberg Y Garn.
Dit pad voert geleidelijk omhoog naar een steenmuur, tevens overstap (55173-52610) 615 m. Hierover en dan links over de grasrug richting de steil oprijzende rotsgraat van Mynydd Drws-y-coed. Laat je er niet teveel door afschrikken, deze graat imponeert van een afstand meer dan van dichtbij: er is enig klauterwerk nodig (graad 1-2) met rechts een enorme afgrond maar het is niet echt moeilijk omdat er veel opties zijn in vaste rots met meestal ook wel een eenvoudiger mogelijkheid via een paadje naar Mynydd Drws-y-coed, 1e bergtop (54901-51852) 695 m.
Omlaag aan de andere kant en eenvoudig verder over de grasrug (rechts bij de graat blijven) naar Trum y Ddysgl, 2e bergtop (54452-51642) 709 m.
In westelijke richting afdalen, eenvoudig over een brede grasrug, en weer omhoog naar Mynydd Tal-y-mignedd, 3e bergtop met grote obelisk (5352551386) 653 m. Terug via dezelfde route naar het eindpunt de parkeerplaats in Rhyd-Ddu (57121-52551) 190 m.
16.

Kaarten en gidsen

Kaarten

  • OS 115, Snowdon/Yr Wyddfa. Of Harvey's Snowdonia West. Of OS 17 Snowdonia / Yr Wyddfa & Conwy Valley / Dyffryn Conwy (Explorer Outdoor Leisure kaart met schaal 1:25.000).

Wandelgidsen

  • Bergtochten in Schotland, Wales en Engeland, Jolanda Linschooten, € 19,95. ISBN 9789025744540.
  • Hillwalking in Snowdonia, Steve Ashton / Cicerone. ISBN 1852843497.
  • Ridges of Snowdonia, Steve Ashton / Cicerone. ISBN 9781852843502.
  • Rambler's Guide North Wales, Richard Sale. ISBN 9780002201131.

Adressen en sites